Sodiqov Tolibjon
Tavallud topgan sana:
12 mart 1907 yil
Vafot etgan sana:
5 sentyabr 1957 yil
Tug'ilgan joy:Toshkent
Yo'nalishlar: Ijodkorlar va musiqachilar
Tarjimai hol
Sovet bastakori va dirijori. O‘zbekiston xalq artisti (1939) Tolibjon Sodiqov 1907 yil Toshkentda tug‘ilgan. Mohir dirijor bo‘lgan, o‘nlab xor jo‘rligidagi asarlar, qo‘shiq va romanslar matnini yozgan. Shuningdek, O‘zbekiston bastakorlar uyushmasi hamda O‘zbekistonda tinchlik saqlash qo‘mitasining sharafli a’zosi bo‘lgan.
1928 yil Samarqand musiqa va xoreografiya institutiga o‘qishga kiradi. Xoja Abdulaziz Abdurasulov, Boboxonov, Yu. Rajabiy, Ota Jaloliddin Nazirov, Xoja Abdurahmon Umarov, N. N. Mironorlar uning o‘qituvchilari bo‘lishgan.
Bu yerda u milliy xalq qo‘shiqlari, musiqa cholg‘u asboblari va Shoshmaqom bilan tanishadi va 1920-yillar musiqiy asarlari bilan konsertlarda tez-tez ishtirok etgan, musiqa adabiyotining havaskorlari to‘garagini boshqargan, musiqiy asboblarda chalishni o‘rgatgan.
1928 - 1930 yillar Samarqand musiqali drama teatrida ishlab, S. Abdullaning “Bog‘bon qiz” sahna asariga musiqa bastalaydi. 1930 - 1932 yillar Hamza nomidagi musiqali drama teatrini boshqaradi va K. Yashinning “Yondiramiz” nomli sahna asariga musiqa bastalaydi. 1933 yil u O‘zbek musiqali drama teatrida dirijorlik faoliyatini boshlaydi, keyinroq, A. Navoiy nomidagi opera va balet teatrida faoliyat ko‘rsatib, umrining oxirigacha shu teatrda ishlaydi.
1939-1941 yillar Moskva konservatoriyasi qoshidagi O‘zbek studiyasida R. M. Glier sinfida musiqadan saboq oladi. Urush yillari tahsilni to‘xtatishiga to‘g‘ri keladi. Toshkentga qaytgach, musiqali teatrda faoliyatini davom ettiradi. 1941 yil u “O‘zbekiston qilichi” nomli musiqali sahna asarini yozadi va A. F. Kozlovskiy bilan hamkorlikda K. Yashin va S. Abdullalarning “Davron ota” dramasiga musiqa bastalaydi.
1934-1948 yillar O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi raisi. Tolibjon Sodiqov O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi tashabbuskori va tashkilotchisi, shuningdek, birinchi raisi etib saylanadi. Bastakorlik faoliyati bilan bir vaqtning o‘zida, Alisher Navoiy nomidagi DAKT simfonik orkestiriga rahbarlik qilgan.
1939 - 1948 yillar SSSR Bastakorlar uyushmasi hamda O‘zbekiston Bastakorlar uyushmasi a’zosi bo‘lgan.
1933 yil Xurshidning “Layli va Majnun” musiqali dramasiga musiqa bastalaydi, 1939 yil unga libretto yozadi. R.M. Glier, T. Sodiqovlar bilan birga ushbu dramaga musiqa bastalaydi, M. Muhamedov uni sahnalashtirishda rahbarlik qilgan, T. Sodiqov esa dirijorlik qilgan. Mazkur sahnalashtirilgan ko‘rinishi tomoshabinlar ko‘ngliga manzur bo‘lgan va 17 yil mobaynida muntazam ravishda uni A. Navoiy nomidagi opera va balet teatrida namoyish qilishgan. 1950 yil esa T. Sodiqov Glier bilan birga K. Yashinning “Gulsara” operasiga libretto yozishadi, har galgidek, T. Sodiqov dirijorlik qilgan. 1955 yilga kelib, “Gulsara” operasi Navoiy nomidagi teatr sahnasida 100 marotaba namoyish qilinadi. Shuningdek, T. Sodiqov “Armug‘on” dramasiga ham musiqa bastalaydi, so‘ngra, B.V. Brovtsin tomonidan “Kinokonsert” filmiga musiqa bastalanadi.
Ikkinchi Jahon urushi yillari T. Sodiqov orkestr, xor uchun o‘nlab partiyalar va romans yozadi.
U “Bulbul”, “Bahor”, “Sarvigul”, “Jonon ko‘rinur” kabi romanslarni yozgan va “Ulug‘ bayram”, “Hur Vatan”, “Baxtiyor yoshlik” kabi asarlarning simfonik orkestr partiyalari uchun musiqalar bastalagan.
I. Zeydmon bilan hamkorlikda “Zulfiya” operasi asosida “Zaynab va Omon” operasiga libretto yozgan. Biroq, T. Sodiqov bevaqt olamdan ko‘z yumganligi sababli, uni yakunlay olmaydi. Uning mehnatini Yunus Rajabiy va Doni Zokirovlar 1958 yil yakunlashadi.
Buyuk bastakor va dirijor Tolibjon Sodiqov 1957 yil Toshkentda, ayni shuhrat pallasida hayotdan ko‘z yumgan.
