“Informatika va axborot texnologiyalari” fani bo‘yicha o‘quv –metodik majmua

 O‘ZBEKI STON RESPUBLIKASI

 

OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

ABDULLA QODIRIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT MADANIYAT INSTITUTI

 

“KUTUBXONA-AXBOROT FAOLIYATINI BOSHQARUVI” FAKULTETI

 

“INFORMATIKA, MATEMATIKA VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI”

kafedrasi

 

“Informatika va axborot texnologiyalari” fani  bo‘yicha  o‘quv –metodik majmua

 

 

Bilim  sohasi: 300000 –«Ijtimoiy fanlar, biznes va huquq»

Ta’lim sohasi:  320000 – Jurnalistika va axborot

Bakalavr yo‘nalishlari: 5320200 – «Kutubxonashunoslik va axborot tizimlari»

«Informatika va axborot texnologiyalari» fanidan

 

 

d a s t u r

Toshkent–2006

Tuzuvchi:             SH. A. Anarova  TDMI,

t.f.n., katta o‘qituvchi

Taqrizchilar:        A.SH.Muhammadiyev  TDMI, f.–m.f.n., dots.

                            M.A.Raxmatullayev TDMI, t.f.d.

Dastur A.Qodiriy nomidagi Toshkent Davlat Madaniyat

instituti Ilmiy-uslubiy kengashida ko‘rib chiqilgan va tavsiya qilingan.

(“____”_______ 200__ y. Bayoni №___)

Muvofiqlashtiruvchi kengashning ________ qaydnomasi bilan

tasdiqqa tavsiya etildi.

Kirish

 

Tub islohatlarni amalga oshirish, bozor munosabatalarini shakllantirish eng avvalo xodimlarning informatsion tizimlar texnologiyalariga asoslangan  bilimiga bog’liqdir. Barcha mutaxassislarda yo‘nalish bo‘yicha tafakkurni shakllantirmasdan turib chuqur o‘zgarishlar qilib bo‘lmaydi.

O‘zbekiston Respublikasida  keng ko‘lamli islohatlar amalga oshirayotgan ekan, uzluksiz ta’lim tizimini shakllantirishga birinchi darajali ahamiyat berilmoqda. O‘zbekiston Respublikasida  informatika tizimlari  va tarmoqlarini rivojlantirish tamoyillari quyidagilardan iborat:

Birinchidan, zamonaviy axborot texnologiyasini rivojlantirish, davlat muassasalari va xo‘jalik sub’ektlari muassasa va tashkilotlar yuridik va jismoniy shaxslar uchun axborot xizmatini yo‘lga qo‘yish;

Ikkinchidan, madaniyat, iqtisodiyot, fan,  ta’lim va ijtimoiy sohada axborot  tizimlarini   shakllantirishga ko‘maklashish;

Uchinchidan, Respublikaning jahon axborot tizimlari va xalqaro tarmoqlarga ulanishini ta’minlash.

 

Kirish. O‘zbekiston Respublikasining axborot texnologyalari va telekommunikasiya to‘g’risidagi qonunlari haqida

O‘zbekiston Respublikasining axborot texnologyalari va telekommunikasiya to‘g’risidagi qonunlari, qarorlari, vazirlar mahkamasining farmonlarining maqsadi. O‘zbekiston Respublikasining axborot texnologiyalari va telekommunikasiya to‘g’risidagi qonunlari, qarorlari, vazirlar mahkamasining farmonlarining joylarda tatbiq etilishi.

 

EHMning rivojlanish bosqichlari

Kompyuter, kompyuterning paydo bo‘lish tarixi, avlodlari;  Kompyuterning turlari, ishlash prinsipi, tashkil etuvchilari.

Kompyuterning asosiy va qo‘shimcha qurilmalari

         Shaxsiy kompyuterning tuzilishi;  Kompyuterning asosiy qurilmalari;. Kompyuterning qo‘shimcha qurilmalari; Qo‘shimcha qurilmalari turlari.

 

Kompyuterlarning dasturiy ta’minoti

Kompyuterning dasturiy ta’minoti haqida umumiy tushunchalar, dasturiy ta’minotning turkumlanishi: Tizim dasturlari (operatsion) tizimlar; . Amaliy dasturlar to‘plami(paketi), amaliy dasturlar;  Instrumental dasturlar. Shaxsiy kompyuterlarning OTlari yaratilishi tarixi.

 

Operatsion tizimlar

Tizim dasturlari tizimlari, tizim dasturlari tizimlarining vazifalari va turlari;  Tizim dasturlari tizimning tarkibiy qismlari, ularning yuklanishi.

 

Elektron jadvallar

Elektron jadvallar haqida umumiy tushunchalar, vazifalari, funksiyalari; Microsoft Excel haqida tushuncha, dasturni ishga tushirish va tugatish;  Fayl-hujjatlarni hosil qilish, saqlash va yuklash, muloqot interfeysi; Excel: Asosiy menyu bandlari komandalari, Standart uskunalar menyusi, Formatlash uskunalar menyusi; Excel: Formulalar satri, Ma’lumotlar bazasini yaratish, formalar tashkil etish, saralash; Excel: Diagrammallar, f_x – funksiyasi, jadvallar.

 

Internet Browsers  

Browserlar haqida asosiy tushunchalar; INTERNET EXPLORER, uning paydo bo‘lish tarixi, imkoniyatlari;  Global tarmoqning xizmat ko‘rsatish sohalari; Internet protokollari, fayl bilan ishlovchi protokollar.

 

E—mail

E-mail haqida asosiy tushunchalar; E-mail, uning paydo bo‘lishi, imkoniyatlari; Pochtalar bilan ishlovchi protokollar.

 

Axborot texnologiyalari fani, predmeti, ob’ekti, ta’riflar. Axborot va axborot jarayonlari, axborotning turlari va xossalari

   Axborot haqida umumiy tushunchalar, axborotning ko‘rinishlari, axborotning xossalari, axborotning turlari;  Axborotning vujudga kelishi va rivojlanish omillari;  Axborot texnologiyalari haqida umumiy tushunchalar, ta’riflar, ularning jamiyat taraqqiyotidagi o‘rni; Axborot texnologiyalari fani haqida; Axborot texnologiyalarining qo‘llanish sohalari.

EHMning asosiy ko‘rsatkichlari. Shaxsiy kompyuterda xotira turlari va ularning ishlatilishi

EHMning asosiy ko‘rsatkichlari; Xotira turlari va ularning ishlatilishi.

 

Axborotlarni EHMda ifodalash. Ma’lumotlarni EHMda saqlash strukturasi. Fayl va fayllar strukturasi. Fayllar sistemasi

Axborotni kompyuterda tasvirlanishi; Kompyuterda matnli va grafikli ma’lumotlarni namoyish qilish; Ma’lumotlar. Ma’lumotlarni EHMda saqlash strukturasi; Fayl va fayllar strukturasi; Fayllar sistemasi.

 

Windowsning multimedia imkoniyatlari

Asosiy tushunchalar; Informatsion ta’minotda multimediya, ta’lim sohasida multimediya, dasturlash texnologiyasida multimediya;  Sound Recorder vositasida tovushli WAV fayllar bilan ishlash, tovushli fayllarni o‘zgartirish, hujjatlarni tovush bilan to‘ldirish; Video fayllarni ko‘rish, hujjatlarga multimedia qismlarini joylashtirish.

 

Ma’lumotlar bazasi haqida tushuncha. Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari (MBBT). MBBTning asosiy funksiya va xossalari. MBBT ACCESSning ishlatilishi va imkoniyatlari

Ma’lumotlar bazasi, ular haqida umumiy tushunchalar;  Ma’lumotlar bazasining turlari, ma’lumotlar bazasini loyihalash, ma’lumotlar bazasini boshqarish sistemalari (MBBS),  MS Accessning arxitekturasi; Accessni ishga tushirish va uning muloqat oynasi, Accessning asosiy menyusi bandlari komandalari funksiyasi; MS Access: Jadvallar yaratish usullari. Jadvallarni jadval hamda loyiha (konstruktor) ko‘rinishlarida yaratish; Ma’lumotli jadvallar. Yordamchi jadvallar, Maydonlar ustida amallar, Ma’lumotlarning turlari; MS Access: So‘rovlar, so‘rovlarni hosil qilish, parametrli so‘rovlar, shartli so‘rovlar tashkil etish; MS Access: Forma va uni yaratish usullari. Formada knopkalardan foydalanish; Boshqarish elementlari; Formada vkladkalardan foydalanish. Yordamchi formalar.  MS Access: Hisobot. Hisobotni tashkil etish usullari;  MS Access: Makros yaratish. Makrosning imkoniyatlari. SQL tili. Uning vazifasi.

 

MS Publisher taxriri

MS Publisher taxriri asosiy tushunchalari; MS Publisher haqida tushuncha, dasturni ishga tushirish va tugatish;  Fayl-hujjatlarni hosil qilish, saqlash va yuklash, muloqot interfeysi; MS Publisher: Asosiy menyu bandlari komandalari, Standart uskunalar menyusi.

Grafik muharrirlari. Oddiy Paint grafik muharriri, uning imkoniyatlari

(Skaner bilan ishlash)   

      Grafik muharrirlari haqida asosiy tushunchalar; Paint grafik muharriri haqida umumiy ma’lumotlar; Paint grafik muharririning imkoniyatlari; Paint grafik muharririda ishlash.

Adobe Photoshop  grafik dasturi

Adobe Photoshopning vazifasi va ishlatilishi; Kompyuterga qo`yiladigan talablar, Adobe Photoshop dasturini o`rnatish;  Dasturdan foydalanadiganlar guruhi; Web grafika muxarriri; Menyu bo`limlari; Fayl menyu oynasida ishlash; Instrumentlar paneli.

Corel Draw grafik dasturi  

Corel Draw dasturi bilan tanishish; Menyu bo`limlari; Corel Drawda hujjatlarni yaratish va ochish;  Dasturning ob’ektlari.

 

Qobiq dasturlar: Norton Commander, Far Manager, Windows Commander, Total Commander qobiq dasturlari

Qobiq dasturlar haqida umumiy ma’lumotlar;  Qobiq dasturlarning paydo bo‘lish tarixi;  Norton commander dasturi, imkoniyatlari, FAR manager qobiq dasturi; Windows va Total commander dasturlari imkoniyatlari, funksional tugmachalarning vazifalari.

 

Axborotning o‘lchov birliklari. Sanoq sistemalari

Axborotning o‘lchov birliklari; Sanoq sistemalari va ularning turlari, turli sanoq sistemalarida arifmetik amallar; Bir sanoq sistemasidan boshqasiga o‘tish, axborotlarni ikkilik sanoq sistemasida kodlash.

 

Algoritm tushunchasi, turlari, xossalari. Dasturlash tillari va ularning turlari

Algoritm tushunchasi; Algoritmning asosiy xossalari, algoritmning tasvirlash usullari, algoritmning turlari; Dastur va dasturlash tushunchasi, dasturlash tillari, dasturlash tillarining turlari.

 

Web texnologiyalar. Web 2.0 texnologiyasi

Web texnologiyalar haqida asosiy tushunchalar; Web 2.0 texnologiyasi imkoniyatlari.

 

HTML, uning operatorlari  va imkoniyatlari

HTML tili,  HTMLda hujjat tuzilishi; HTML tili operatorlari;  HTML nima? HTMLni o‘rganish uchun nima kerak, HTML hujjat qanday quriladi?  Mantiqiy formatlash teglari, Fizik formatlash teglari;   HTMLda formalar tashkil etish.

FrontPage taxriri, uning imkoniyatlari va unda ishlash (4 soat)

Hujjatlarni yaratish va taxrirlash;  Hujjatlarni yaratishda turli master va shablonlardan foydalanish;  Dinamik effektlar; Fraymlar.

 

Web sahifalar va hujjatlar yaratish

WEB sayt tarkibi va uni yaratishni avtomatlashtiruvchi vositalar;  Gipertekstli murojaatlar; WEB grafika;  Interaktiv WEB hujjatlar;  WEB sahifalarni o‘qish vositalari (Browserlar), Microsoft  Intetnet Explorer Browseri.

 

Web xosting

         Web xosting tushunchasi;  Web xosting da ishlash.

 

Tajriba mashg’ulotlar

         Tajriba  mashg’ulotlarining asosiy maqsadi talabalarda ma’ruza darslarida o‘tilgan darslarni yanada mustahkamlash, kompyuter va internet tarmog’idan foydalanish ko‘nikmlarini xosil qilishdan iborat. SHuningdek, talabalarda zamonaviy axborot texnologiyalaridan foydalanib jahonning mashhur kubxonalari EKlaridan kerakli adabiyotlarni qidirib topish hamda ularga buyurtma berish, olish kabi ishlarni amalga oshirishni tashkil qilishdan iborat.

Mustaqil ish

Mustaqil ishning asosiy maqsadi–talabalarda  muayyan o‘quv ishlarini mustaqil ravishda bajarish uchun zarur bo‘lgan bilim va ko‘nikmalarni shakllantirish va rejalashtirishdan iborat. Mustaqil  ishning tashkiliy shakllari quyidagilardan iborat: ayrim nazariy mavzularni o‘quv adabiyotlari yordamida mustaqil o‘zlashtirish; berildgan mavzu bo‘yicha referat tayyorlash: seminar va amaliy mashg’ulotlarga tayyorgarlik ko‘rish; hisob grafik ishlarini bajarish; ilmiy maqola, anjumangan ma’ruza tezislarini tayyorlash.

 Darsliklar va o‘quv qo‘llanmalar ro‘yxati

Asosiy

O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi: Toshkent 2003-y;

O‘zbekiston Respublikasining “Elektron raqamli imzo” to‘g’risidagi qonuni, // “Xalq so‘zi”, 2004 yil 12 dekabr;

O‘zbekiston Respublikasining “Axborotlashtirish” to‘g’risidagi qonuni, // “Xalq so‘zi”, 2004 yil 11 fevral;

O‘zbekiston Respublikasining “Elektron hujjat aylanishi” to‘g’risidagi qonuni, // “Xalq so‘zi”, 2004 yil 30 aprel;

O‘zbekiston Respublikasining “Elektron tijorat” to‘g’risidagi qonuni, // “Xalq so‘zi”, 2004 yil 21 may;

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish” to‘g’risidagi Farmoni, // “Xalq so‘zi”, 2002 yil 6 iyun;

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Axborot texnologiyalari sohasidagi kadrlar tizimini takomillashtirish” to‘g’risidagi Qarori, // “Xalq so‘zi”, 2005 yil 3 iyun;

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “2001-2005 yillarda kompyuter va axborot texnologiyalarini rivojlantirish, “INTERNET” xalqaro axborot tizimida keng kirib borishni ta’minlash dasturini ishlab chiqarishni tashkil ztish chora-tadbirlari” to‘g’risidagi Qarori, // “Xalq so‘zi”, 2001 yil 24 may;

Vazirlar mahkamasining “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy qilish chora-tadbirlari” to‘g’risidagi 200-sonli Qarori, // “Xalq so‘zi”, 2002 yil 8 iyul;

O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining “2001-2005 yillarda kompyuter va axborot texnologiyalarini rivojlantirish, “Axborot erkinligi, printsiplari va kafolatlari” to‘g’risidagi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni amalga kiritish haqidagi Qarori, // “Xalq so‘zi”, 2002 yil 13 dekabr;

Kamilov Sh.M. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2003 y.

Makarova N.V. “Informatika”. Darslik. Toshkent-2005 y.

Qosimov S.S. “Axborot texnologiyalari”. Darslik — T.:-2006. – 365 b

Xoshimov O.O., Tulyaganov M.M. “Kompyuterli va raqamli texnologiyalar”. Darslik. T.: 2009 yil 105 b.

Aliyev M. “Sistemnoye programnoye obespecheniye”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2010 y.

Alimov R.X., va boshqalar. “Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2004 y.

Aripov M. «Internet va elektron pochta asoslari». O‘quv qo‘llanma. Toshkent, «Universitet», 2002, 143 b.

Aripov M., va boshqalar. «Informatika, informatsion texnologiyalar». O‘quv qo‘llanma. 1–2 qism, TDTU, 2002-2003, 729 b.

Aripov M., Begalov B., Begimqulov U., Mamarajabov M. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent-2009 y.

Karimov U. Informatika: O‘quv qo‘llanma. -T., 2001-240b.

Maraximov A.R. Rahmonqulova. S.I. “Internet va undan foydalanish asoslari”. O‘quv qo‘llanma.-T., 2001.-176b.

Sattorov A. “Ma’lumotlar bazasini boshqarish sistemasi”. O‘quv qo‘llanma. Toshkent, 2006 yil 302 b.

Zokirova F. va boshqalar. “Informatika i informatsionnie texnologii”. O‘quv qo‘llanma. — T.: -2007. — 270 s.

Yakubova M.Z., Anorova Sh.A. va boshqalar «Informatika», «Informatsion texnologiyalar», «Ishchi mutaxassisligi», «Elektron katalog», «Texnika vositalari» fanlaridan testlar, nazariy-amaliy savollar variantlari to‘plami. Qo‘llanma. Toshkent, 2007 yil 187 b.

Anorova Sh.A., Muhammadiyev A.Sh. «Word bo‘yicha mashqlar to‘plami». Uslubiy qo‘llanma. Toshkent, 2006 yil 51 b.

Informatika. Bazoviy kurs. 2-e izdaniye / Pod. S.V. Simonovicha. – SPb.: Piter, 2005. – 640 s.: il.

27. [1].

TCP/IP kompyuter tarmog‘ida ma’lumotlarni uzatish protokollari majmuining nomidir. TCP/IP o‘z ichiga TCP va IP protokollaridan nomlarini birlashtirib, u shunday qoidalar majmuiki, bunda TCP/IP barcha kompyuter ishlab chiqaruvchi kompaniyalarning moslamaviy va dasturiy ta’minot hamkorligini ta’minlaydi.

TCP/IPning tashkil etuvchilari.

TCP/IP tarkibiga kiruvchi turli yordamchi va ularning bajaradigan vazifalariga qarab har xil sinflarga bo‘linadi.

TCP TCP/IP (Transmission Control Protocol) qabul qiluvchi va uzatuvchi kompyuterlarning mantiiqiy bog‘lanishiga asoslangan ma’lumotlar uzatishini qo‘llab-quvvatlavchi protokol.

UDP(User Datagram Protocol) mantiqiy bog‘lanishlar o‘rnatilmasdan, ma’lumotlar uzatilishini qo‘llab-quvvatlaydi. Bu yuboruvchi va qabul qiluvchi kompyuterlar o‘rtasida oldindan bog‘lanish o‘rnatmasdan ma’lumotlar yuborishni anglatadi.

IP (Internet Protocol)–ma’lumotlarni uzatishni ta’minlovchi protokol.

RIP(Routing Information Protocol)-manzilga xabarlarni yetkazuvchi eng yaxshi yo‘llarni tanlovchi protokollardan biridir.

OSPF (Open Shorts Path First)–yo‘llarni aniqlovchi muqobil protokol.

ARP(Adress Resolution Protocol)–tarmoqdagi kompyuterlarning sonli manzilini aniqlaydigan protokol.

DNS(Domain Name System)–tarmoqdagi kompyuterlarni nomlari bo‘yicha sonli manzilini aniqlaydi.

RARP (Reverse Address Resolution Protocol)–tarmoqdagi kompyuterning manzilini aniqlaydi, biroq ARP ga teskari holatda.

Amaliy servislar–bu shunday dasturlarki, ulardan foydalanuvchi yoki kompyuter har xil xizmatlar uchun ruxsat oladi.

BootP (Boot Protocol)–Serverning boshlang‘ich ma’lumotlarini o‘qish bilan tarmoqdagi kompyuterlarni ishga tushiradi.

FTP(File Transfer Protocol)–kompyuter o‘rtasida fayllarni bir-biriga uzatadi.

Telnet(TelefhonNet–telefon tarmog‘i). Tizimga uzoqdagi terminal ruxsatni ta’minlaydi, ya’ni bitta kompyuterdan foydalanuvchi boshqa uzoqdagi kompyuter bilan xuddi qo‘lidagi klaviaturada ishlatilayotgandek muloqot qiladi. U uzoqqa uzatish protokolidir.

Shlyuzli protokollar–tarmoq bo‘ylab xabarlar yo‘llari haqida va tarmoqdagi ma’lumotlar holati, shuningdek, mahalliy tarmoqdagi ma’lumotlarni talqin qilishga yordam beradi.

EGP (Exterior GaetwayProtocol) yo‘llari tashqi tarmoqqa uzatish uchun xizmat qiladi.

GGP (Gateway to Gateway Protocol) yo‘llari ko‘rsatilgan ma’lumotlarni uzatish uchun xizmat qiladi.

IGP (Interior Gateway Protocol) yo‘llari ko‘rsatilgan ma’lumotlarni ichki tarmoqlar uchun uzatishda xizmat qiladi.

Boshqa protokollar. Bularga yuqorida keltirilgan kategoriyalarga tegishli bo‘lmagan, ammo tarmoqlarda ahamiyati katta protokollar kiradi.

NFS (NetWork File System) mahalliy kompyuterlarda mavjud bo‘lgan katalog va fayllardan foydalanish imkoniyatini beradi.

NIS (NetWork Information Service)–parollarni tekshiradi va sistemasiga kirishni modellashtiradi. Tarmoqdagi bir nechta kompyuterlar foydalanuvchilari haqidagi ma’lumotlarni ko‘rsatadi.

RPC (Remote Procedure Call) o‘chirilgan amaliy dasturlarni bir-biri bilan sodda va samarali holatda biriktiradi.

SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) oddiy pochtani uzatish protokoli (EP ni kompyuterga yuboruvchi protokol).

SNMP (Simpl NetWork Manangment Protocol) ma’muriy protokol tarmoq щolati va unga ulangan boshqa qurilmalarga ma’lumotlarni uzatadi.

 

 

 

 

№1 – jadval

№	Fakul tetlar	Fan	1-se mestr	2-se mestr	3-se mestr	4-se mestr	O‘zlash tirish (o‘rtacha)
1	KAFB	Informatika va informatsion texnologiya	96	95	97	98	96.5
	KPT	Informatika va informatsion texnologiya	96	98	95	97	96.5
	IMF	Informatika va informatsion texnologiya	97	95	96	98	96.5
	XBI	Informatika va informatsion texnologiya	95	96	97	98	96.5

№2 – jadval

№	Fakul tetlar	Fan	1-se mestr	2-se mestr	3-se mestr	4-se mestr	O‘zlash tirish (o‘rtacha)
1	KAFB	Informatika va informatsion texnologiya	96	95	97	98	formula
2	KPT	Informatika va informatsion texnologiya	96	98	95	97	formula
3	IMF	Informatika va informatsion texnologiya	97	95	96	98	formula
4	XBI	Informatika va informatsion texnologiya	95	96	97	98	formula

№1 – jadval

№	Fakul tetlar	Fan	1-se mestr	2-se mestr	3-se mestr	4-se mestr	O‘zlash tirish (o‘rtacha)
1	KAFB	Informatika va informatsion texnologiya	96	95	97	98	96.5
	KPT	Informatika va informatsion texnologiya	96	98	95	97	96.5
	IMF	Informatika va informatsion texnologiya	97	95	96	98	96.5
	XBI	Informatika va informatsion texnologiya	95	96	97	98	96.5

№2 – jadval

№	Fakul tetlar	Fan	1-se mestr	2-se mestr	3-se mestr	4-se mestr	O‘zlash tirish (o‘rtacha)
1	KAFB	Informatika va informatsion texnologiya	96	95	97	98	formula
2	KPT	Informatika va informatsion texnologiya	96	98	95	97	formula
3	IMF	Informatika va informatsion texnologiya	97	95	96	98	formula
4	XBI	Informatika va informatsion texnologiya	95	96	97	98	formula

gde r²(j)=(I_p+2I_d+I_k)/I_jj; M=M_kr/ I_jj;

w(q)= — (l+2G)

 

Adabiyotlar

M.Aripov va boshqalar. Informatika. Axborot texnologiyalari. 1–2 qismlar. Toshkent. 2002–2003.

SH.A.Anorova., A.SH.Muhammadiyev. “Word” bo‘yicha mashqlar to‘plami. Toshkent. 2006.

U.F.Karimov. Informatika. Toshkent: 2002.

Baholash mezoni:

Laboratoriyada berilayotgan 5ta mashqdan 5tasini sifatli, to‘liq va natijadagidek bajargan talaba a’lo ball bilan, 4tasini sifatli, to‘liq va natijadagidek bajargan talaba yaxshi ball bilan, 3tasini sifatli, to‘liq va natijadagidek bajargan talaba qoniqarli ball bilan baholanadi, mashqlarni sifatsiz, to‘liq bo‘lmagan holatda, natijadagidek bajarmagan  hamda deyarli bajarmagan talaba qoniqarsiz ball bilan baholanadi.

18–laboratoriya ishi (6 soat)

Laboratoriya mavzusi: Prezentatsiya dasturlari. Power Point dasturi, uning imkoniyatlari va unda ishlash.

Laboratoriya maqsadi: Talabalarda Power Point dasturi, uning imkoniyatlari va unda ishlash ishlash ko‘nikmasini hosil qilish, ularning malakasini oshirish.

Talabalarga qo‘yiladigan talab: Laboratoriya bajarish jarayonida Power Point dasturi, uning imkoniyatlari va unda ishlashni bilishlari kerak.

Kerakli jihozlar: Kompyuter, tarqatma materiallar, adabiyotlar

1—mashq. Berilishi:

Dasturning yuklang; Yangi fayl yarating va uni biror taqdimot nomi bilan  ish stolida saqlang; Fayldagi slaydlar soni 5ta bo‘lsin. 5ta slaydda fonlar turlicha bo‘lsin; 3 va 5-slaydlarga  ob’ektlar va rasmlar o‘rnating; Ob’ektlarga effektlar o‘rnating; Slaydlarni nomerlang; Oxirgi slayddan birinchisiga o‘tishni tashkil eting; O‘zgarishlarni xotirada saqlang.

Bajarish ketma—ketligi:

1) ) Пуск®Программы►Microsoft PowerPoint®SCHTYO yoki Enter;

2) Menyu satri®файл®создать… (yoki Ctrl+N yoki standart uskunalar panelidan  uskunasi yoki вид®область задач®создание презентации ®);

3) Menyu satri® файл®сохранить… (yoki Ctrl+S standart uskunalar panelidan  uskunasi);

4) Menyu satri®vstavka® вставка®создать слайд (yoki Ctrl+M yoki formatlash uskunalar panelidan );

5) Menyu satri® формат®фон… (yoki KMdan fon…);

6) Menyu satri® вставка®рисунок►картинки… (yoki vstavka®ob’ekt…yoki risovaniye uskunalar panelidan  uskunasi yoki область задач®вставка картинки);

7) Menyu satri® показ слайдов®настройка анимации (yoki KMdan nastroyka animatsii yoki область задач® настройка анимации);

8) Menyu satri® вид®колонтитулы®применить ёки применить ко всем;

9) Menyu satri® показ слайдов®управляющие кнопки►;

10) Menyu satri® файл®сохранить… (yoki Ctrl+S yoki standart uskunalar panelidan  uskunasi).

Natija: Ekranda—

2—mashq. Berilishi:

Dasturning yuklang; Taqdimot1 faylini oching; Fayldagi slaydlar sonini 10taga ko‘paytiring; 1 va 2 hamda 3 va 4 orasiga va 5-slayddan keyin yangi slaydlar qo‘shing; Qo‘shilgan slaydlarga effektlar o‘rnating; Ularda shablonlardan foydalaning va ular turlicha bo‘lsin; 5 va 7-slaydlarga  boshqalariga o‘tuvchi knopkalar o‘rnating; Effektlarni o‘zgartiring; Oxirgi slayddan boshqa dasturda yaratilgan faylga o‘tishni tashkil eting; O‘zgarishlarni xotirada Taqdimot2 nomi bilan saqlang; Namoyishni tashkil eting.

Bajarish ketma—ketligi:

1) Пуск®Программы►Microsoft PowerPoint®SCHTYO yoki Enter;

2) Menyu satri®Файл®открыть… (yoki Ctrl+O yoki standart uskunalar panelidan  uskunasi yoki область задач);

3) 1, 3, 5 slaylar alohida belgilanib, menyu satri® вставка®создать слайд (yoki Ctrl+M yoki formatlash uskunalar panelidan );

4) Menyu satri® показ слайдов®настройка анимации (yoki KMdan nastroyka animatsii yoki область задач® настройка анимации);

5) Menyu satri® формат®оформления слайда… (yoki oblast zadach® дизайн слайда-шаблоны оформления);

6) 5 va 7-slaydlarni faollashtirib, menyu satri® показ слайдов® управляющие кнопки►…;

7) Menyu satri® показ слайдов®настройка анимации (yoki KMdan nastroyka animatsii yoki область задач® настройка анимации);

8) Menyu satri® показ слайдов®управляющие кнопки►ixtiyoriy knopka tanlanib, другой файл… buyrug‘iga murojaat qilinadi;

9) Menyu satri® файл®сохранить как… (yoki F₁₂);

10) Menyu satri® ® показ слайдов®начать показ (yoki Вид®показ слайдов yoki «F₅»  yoki  uskunasi).

Natija: Ekranda—

 

Adabiyotlar

M.Aripov va boshqalar. Informatika. Axborot texnologiyalari. 1–2 qismlar. Toshkent. 2002–2003.

 

Baholash mezoni:

Laboratoriyada berilayotgan mashqlarni sifatli, to‘liq va natijani to‘g‘ri bajargan talaba a’lo ball bilan, sifatli, to‘liq va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba yaxshi ball bilan, sifatli, to‘liq emas va natijada ba’zi kamchiliklar bilan bajargan talaba qoniqarli ball bilan baholanadi, mashqlarni sifatsiz, to‘liq bo‘lmagan holatda, natija to‘g‘ri bo‘lmagan holda bajargan hamda deyarli bajarmagan talaba qoniqarsiz ball bilan baholanadi.

“Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan test savollari

 

1-Variant

“Informatika” so‘zi dastlab qachon va qayerda vujudga kelgan?

a) XX asrning 60-yillarida, Fransiyada. b) XX asrning 60-yillarida, Amerikada.

c) XX asrning 60-yillarida, Angliyada. d) XX asrning 60-yillarida, Germaniyada.

2. Informatika fanining texnik asosi bu —

a) kompyuter; c) multemedia; b) internet;  d) printer

Shaxsiy kompyuterlarning asosiy qurilmalari qaysilar?

a) monitor, sistema blok; b) monitor, sistema blok, klaviatura

c) monitor, printer, klaviatura; d) monitor, sistema bloki, klaviatura, sichqoncha

Matn, grafika, tasvirlarini kompyuterga kiritishni avtomatlashtirish uchun xizmat qiluvchi qurilma bu-

a) plotter c) strimer b) printer             d) skaner

30 tonna og’irlikdagi, 150 kvadrat metrli xonani egallagan va 18 mingta elektron lampaga ega ulkan elektron hisoblash mashinasi qanday nomlanadi?

a) EDSAK b) EDVAK          c) ENIAK            g) UNIVAK

Joylashgan o‘rniga qarab qiymatini belgilash sanoq sistemasi qanday nomlanadi?

a) pozitsion sanoq sistemasi          b) o‘nlik sanoq sistemasi

c) pozitsion bo‘lmagan sanoq sistemasi d) ikkilik sanoq sistemasi

47₁₀ o‘nli sanoq sistemasidagi sonni 8 lik sanoq sitemasiga o‘tkazganda … ga teng.

a) 75₈; c) 57₈; b) 67₈;        d) 77₈;

Algoritmning xossalari qaysi javobda to‘liq ko‘rsatilgan?

a) d) diskretlilik, tushunarlilik, ommaviylik, natijaviylik

b) diskretlilik, tushunarlilik, aniqlilik, natijaviylik

c) tushunarlilik, aniqlilik, ommaviylik, natijaviylik

d) diskretlilik, tushunarlilik, aniqlilik, ommaviylik, natijaviylik

Multimedia nima?

a) musiqa va ovozli ma’lumotlarni ta’minlovchi vosita;

b) kompyuter yordamida musiqa eshitishni ta’minlovchi qurilma;

d) kompyuter orqali musiqa va ovozli ma’lumotlarni eshitish qurilmalari;

c) kompyuter yordamida musiqa va ovozli ma’lumotlarning eshitishni, ko‘rishni ta’minlovchi vosita.

Katta hajmdagi ma’lumotlarni saqlashga va o‘qishga mo‘ljallangan magnit yuzali moslamaning nomi nima?

a) ZIP-driver; b) CD-ROM; c) CD-R;    d) DVD-

11. Axborot nima?

a) axborot–bu odamlar bilan EHM lar orasidagi, jonli va jonsiz tabiat orasidagi ma’lumot almashuvchi bo‘lib keng ma’noda ilmiy tushunchadir;

b) axborot-sezgi organlari qabul qiladigan ma’lumotlar;

c) axborot-bu habardir; d) barcha javoblar to‘g’ri.

Axborot texnologiyalarida hozirgi vaqtda nechta evolyutsion bosqichlari mavjud?

a) 3-bosqich b) 6-bosqich c) 5-bosqich        d) 4-bosqich

13. Qanday interfeyslar mavjud?

a) dasturiy interfeys; b) apparat interfeysi; c) apparat–dasturiy;

d) barcha javoblar to‘g’ri;

Qobiq dasturlarga misol keltiring?

a) PC Tools, QDOS, Norton Commander, Volkov Commander;

b) Norton Commander, Volkov Commander, Far manager, Windows Commander, Total Commander;

c)Volkov Commander, Far manager, Windows 1.0;

d) barcha javoblar to‘g’ri;

15. Viruslar turlarini sanab o‘ting.

a) havfsiz virus; b) havfli virus; c) juda havfli viruslar; d) barcha javoblar to‘g’ri;

Qaysi menyuda atributlari buyruqlarining tasvirlashda rasmlar o‘lchov vazifasi nuqtalarda amalga oshiriladi?

a) rasm menyusida; c) rang tanlash; b) grafik menyuda;  d) uskuna to‘plami.

Qanday dasturlar kompyuter ishlash jarayonida viruslarga xos bo‘lgan shubhali xarakterlarni topish uchun ishlatiladi?

a) filtr dasturlar; b) doktor dasturlar; c) troyan  dasturlar;          d) barcha javoblar to‘g’ri

Fayl nomi to‘liq ko‘rsatilgan qatorni toping?

a) Command; b) bat; c) Prog. pas;                  d) misol. txt

19. Mutimedia vositasiga nima kirmaydi?

a) audiokalonka; b) veb kamera; c) mikrofon;                  d) sichqoncha

Microsoft Power Point dasturi qachon yaratilgan?

a) 1986 yil; b) 1987 yil; c) 1988 yil;        d) 1989

Multimedia ma’lumotlarini tuzilganda muqobil tugmalar sifatida qanday tugmalari tanlangan.

a) Ctrl+U; b) Ctrl+T; c) Ctrl+A;   d) Ctrl+C

Kompyuter ekranida disk, katalog va fayllar strukturasini ko’rgazmali tarzda ko’rsatib turuvchi dastur qanday?

a) MS-DOS; b) Windows; c) Norton Commander; d) VOLKOV Commander

Norton Commander dasturi qachon yaratilgan?

a) 1992-yil; b) 1990-yil; c) 1993-yil;                   d) 1995-yil;

Shaxsiy kompyuter necha tashkiliy qismlardan iborat?

a) 1 ta apparat ta’minoti (hardware); b) 3 ta tizimli, amaliy va dasturiy texnologiyasining vositalari;

c) 1 ta dasturiy ta’minot (software);

d) 2 ta apparat ta’minot (hardware) va dasturiy ta’minot (software)

OT SP/M—80 dasturining asoschisi kim?

a) Gerriy Kildell; b) Bill Geyts;

c) Digital Research kompaniyasi tomonidan taqdim etilgan;

d) Microsoft kompaniyasi tomonidan taqdim etilgan

Faylning atributlariga nimalar kiradi?

a) fayl nomiga; b) fayl turi; c) faylning sanasi va vaqti; d) barcha javoblar to’g’ri

Ajlratilgan faylning ko’rish va ajratilgan katalog hajmini ko’rish amalini qaysi tugma bajaradi?

a) F1; b) F3; c) F4;          d) F5

Kompyuter virusi orqali zararlanish oqibatida kompyuterlarda qanday o’zgarishlar paydo bo’ladi?

a) ayrim dasturlar ishlamaydi; b) bajariluvchi faylning hajmi o’zgaradi;

c) kompyuterning ishlashi sekinlashadi; d) barcha javoblar to’g’ri

Nechanchi yilda Shvesiyadan elektron pochta orqali GANDA virusi tarqatilgan?

a) 2003 yilda ; b) 2004 yilda ; c) 2005 yilda ;               d) 2006 yilda

Windows 1.0 grafik qobiq dasturi nechanchi yilda yaratilgan

a) 1982; b) 1984; c) 1985;      d) 1983

FAR manager dasturida yangi fayl yaratish uchun qaysi tugmalar bosilishi kerak?

a) Shift+F3; b) Shift+F4; c) Shift+F5;                            d) Shift+F6

Amaliy dasturlar bu— …?

a) matn ma’lumotlarni yaratish; b) rasm va tasviriy ma’lumotlarni yaratish;

c) ma’lumotlar ombori bilan ishlash; d) barcha javoblar to’g’ri.

Muammoga yo’naltirilgan ADT ga nimalar kiradi?

a) bugulneriya uchun DT; b) personalni boshqarish DT;

c) jarayonlarni boshqarish; d) barcha javoblar to’g’ri

Microsoft Office tarkibiga qaysi dasturlar kiradi?

a) Word ; b) Excel c) Access ; d) barcha javoblar to’g’ri

Power Point dasturidagi asosiy tushunchalar qaysilar hisoblanadi?

a) kompyuter grafigi ; b) rasm yaratish ; c) slayd, prezentatsiya ;

d) barcha javoblar to’g’ri

Asboblar to’plamida qanday ish qurollari mavjud?

a) cho’tka va purkagich b) doira, ellips

c) to’rburchak va ko’pburchak ; d) barcha javoblar to’g’ri

        

„Informatika va axborot texnologiyalari“ fanidan test savollari

II — VARIANT

Informatika fanining asosiy ashyosi nima?

a) kompyuter b) internet c) axborot   d) multimedia

Adenvatlikning turlari qaysi javoda to‘g’ri keltirilgan.

a) sintaktik, semantik. b) semantik, pragmatik

c)sintaktik, semantik, pragmatik              d) semantik, pragmatik, dinamik

Xotiraning turlari bu–

a) tezkor xotira, doimiy xotira, kesh xotira, videoxotira, tashqi xotira; b) tezkor xotira, kesh xotira, mexanik xotira; c) doimiy xotira, video xotira, kesh xotira;

d) tezkor xotira, doimiy xotira, videoxotira

Modem bu—

a) uzluksiz signallarni telefon orqali yetkazib beruvchi qurilma;

b) uzluksiz signallarni raqamli va raqamli ma’lumotlarni uzluksiz signalga almashtirib beradigan qurilma;

c) raqamli ma’lumotlarni uzluksiz signalga almashtirib beradigan qurilma;

d) telefon tarmog’i orqali ulanadigan qurilma.

Elektron hisoblash mashinalarining nechta avlodi mavjud?

a) 4 ta; b) 5 ta; c) 2 ta;              d) 6 ta.

77₈ sonini 8 lik sanoq sistemasida yoyib yozilgani qaysi javobda to‘g’ri keltirilgan?

a) 77₈=7*8^-1+ 7*8⁰+ 7*8¹; b) 77₈= 7*8¹ + 7*8⁰; c) 77₈= 7*8⁰+7*8¹;              g) to‘g’ri javob yo‘q.

4710 sanoq sistemasidagi sonni 2 lik sanoq sistemasiga o‘tkazganda … ga teng.

a) 100101₂; b) 101101₂;                  c) 101110₂;                             d) 101111₂;

Algoritmning tasvirlash usullari nechta?

a) 7ta; b) 6ta;          c) 8ta;                            d) 4ta;

Ma’lumotlarni bir komp’yuterdan ikkinchi komp’yuterga o‘tkazish uchun va ma’lumotlarni saqlash uchun yaratilgan dastlabki magnitli moslama nima?

a) disketa; b) CD-ROM;                c) CD-R;    d) DVD-

Ma’lumotlarni o‘qishga va yozishga mo‘ljallangan moslamaning nomi qaysi javobda to‘g’ri ko‘rsatilgan?

a) disketa; b) CD-ROM; c) CD-R;  d) CD-RW;

Kompyuter grafikasi bo‘yicha birinchi ko‘rgazma qachon o‘tkazilgan?

a) 1954; b) 1952; c) 1966;      d) 1956;

Axborot texnologiyasi vujudga kelishi va rivojlanishini belgilovchi nechta omillar mavjud?

a) 1ta; b) 2ta;          c) 3ta;                  d) 4ta.

Nechanchi yilda MS DOS OT paydo bo‘ldi?

a) 1981; b) 1971; c) 1961;      d) 1951.

1 Arxivlangan fayl ….

a) fayllarning ixchamlangan siqilgan holati; b) fayllarni xotiraga saqlash;

c) foydalanish uchun olib qoyilgan fayl; d) eskirib qolgan fayl.

Multimedia vositalari qanday qurilmalar bilan amalga oshiriladi?

a) maxsus texnik qurilmalar orqali; b) uskunaviy qurilmalar orqali;

c) maxsus texnika va uskunaviy qurilmalar orqali d) to‘g’ri javob yo‘q

Antiviruslarni qo‘llash usuliga ko‘ra qandaylarga ajratish mumkin.

a) derektorlar; b) faglar, revizorlar;   c) privivkalar, revizorlar;          d)barcha javoblar to‘g’ri;

Fayllarni tarkibini o‘zgartiruvchi virusni aniqlang?

a) parazitli virus; b) replekatorli virus; c) ko‘rinmas viruslar;   d) mutant virus.

Ixtiyoriy belgilar ketma—ketligining xotirada biror nom bilan saqlanishiga nima deyiladi?

a) OS ; b) fayl; c) papka;    d) yorliq.

Axborot almashishda tarqatiladigan virus bu?

a) rezident virus; b) paketli virus; c) tarmoqli virus; d) gibritli virus.

Taqdimotni jihozlash turini tanlash va ularda ish olib borish imkonini beruvchi muloqot darchasini ko‘rsating.

a) master avtosodertoniya; c) pustuyu prezentatsiyu;

b) shablon prezentatsiy; d) otkrit prezentatsi

“Almashtirish” buferi yordamida nima amalga oshiriladi?

a) ko’chirish; b) kengaytirish; c) nusxalash;        d) barcha javoblar to’g’ri.

Far manajer dasturida funksional tugmalardan F1 nima vazifani bajaradi?

a) bajarilayotgan ish haqida yordam chaqiruvchi;

b) foydalanuvchi tomonidan tuzilgan tavsiyanoma va saqlash;

c) ajratilgan faylni ko’rish va ajratilgan katalog hajmini ko’rish;

d) Far dasturidan chiqish ya’ni ishni yakunlash.

Zararlangan disk qanday disk?

a) ishga tushirish sektorida virus dastur joylashib olgan disk;

b) sinib qolgan yoki ma’lumotlari o’chib ketgan disk;

c) disklar zararlanmaydi;

d) ma’lumotni virus egallab olgan va foydalanishga yaroqsiz disk.

Diskdagi dasturlarni faqat nomi orqali yuklash imkonini beruvchi operatsion tizim ishlab chiqilgan, bu tizim qaysi?

a) TDT; b) DOC; c) DOT;      d) OT.

MS DOS OT nechanchi yilda paydo bo’lgan?

a) 1990-yil; b) 1981-yil; c) 1985-yil;                   d) 1992-

Uzoqdan turib kompyuterdan foydalanish xizmati necha qismdan iborat?

a) 2ta; b) 3ta;                 c) 4ta;                  d) 5ta.

Qobiq dasturlarni ko’rsating?

a) PSTools, QDOS; b) Norton Commander; c) Volkov Commander;       d) barcha javoblar to’g’ri.

Viruslardan tashqari fayllar tarkibini buzuvchi qanday dasturlar mavjud?

a) hech qanday; b) xavfli dastur; c) troyan dastur;  d) word dastur.

Qanday virus «chuvalchang» deb nomlanib, kompyuter tarmoqlari bo’yicha tarqalib kompyuterning tarmoqdagi manzilini aniqlaydi ?

a) parazitli; b) replikatorli; c) mutant;   d) ko’rinmas.

Windowsni boshqa qobiq dasturlaridan farq qiladigan xususiyatini aniqlang?

a) ko’p vazifalilik; c) grafik interfeys;

b) yagona dasturiy interfeys; d) barcha javoblar to’g’ri.

Qaysi dastur oynasining strukturasini o’zgartirish mumkin?

a) Media Player; b) Vieuv;

c) CD-ROM d) Sound Recorder.

Corel, Adobe Photoshop dasturlar qanday dasturlar?

a) rasm va tasvirlarni ko’rsatuvchi dastur;

b) jadvallar muharriri;

c) o’yin dasturlari;

d) matn muharriri.

Umumiy maqsadli ADT qaysi dasturlarni o’z ichiga oladi?

a) grafik muharrirlar;

b) hisoblash uchun qulay muhitni ta’minlovchi elektron jadval;

c) tasvirlar hosil qilish va ularni ekranda namoyish etish;

d) barcha javoblar to’g’ri.

Qaysi menyu fayllar bilan ishlash uchun mo’ljallangan buyruqlarni o’zida jamlaydi?

a) Fayl; b) Pravka;

c) Risunok; d) barcha javoblar to’g’ri.

Power Point dastur menyusi qanday bo’limlardan iborat ?

a) Fayl, Vid; b) Pravka;

d) Risunok; c) barcha javoblar to’g’ri.

Hozirgi kunda Paintdan tashqari yanada mukammal bo’lgan qanday grafik muharrir dasturlar mavjud?

a) Adobe; b) Corel Draw; c) Macromedia Flash;            d) barcha javoblar to’g’ri.

„Informatika va axborot texnologiyalari“ fanidan test savollari

III — VARIANT

1. Informatika fanining asosiy vazifasi qaysi javobda to‘g’ri keltirilgan?

a) ihtiyoriy axborot jarayonlarini tekshirish;

b) axborot jarayonlarini tekshirish natijasida olingan bazani qayta ishlash uchun eng yangi texnika va texnologiyalarni yaratish;

c) axborotni qayta ishlashning yangi usullari va vositalari yaratish hamda ularni amaliyotga qo‘llashdan iborat;

d) jamiyatning barcha sohalarida kompyuter texnikasi va texnologiyasidan unumli foydalanishning ilmiy va muhandislik muammolarini yechishni yaratish haqida ularni tadiq etish.

2. Kompyuter so‘zi nima degan ma’noni anglatadi?

a) fransuzcha so‘z bo‘lib, hisoblaydigan; b) inglizcha texnik qurilma;

c) inglizcha so‘z bo‘lib, u hisoblovchi;

d) inglizcha so‘z bo‘lib, u turli texnik qurilma degan ma’noni anglatadi.

Printerning asosiy turlari qaysi javobda to‘g’ri keltirilgan?

a) matritsali printer, lazerli printer; b) matritsali printer, oqimli printer

c) matritsali printer, oqimli printer, kristal; d) matritsali printer, oqimli printer, lazerli printer

Kesh xotira qayerda joylashgan?

a) tezkor xotira va doimiy xotirasida joylashgan bo‘lib uning yordamida amallar tez bajariladi

b) tezkor xotira va video xotira orasida joylashgan

c) video xotira va doimiy xotira

d) tezkor xotira mikroprotsessor orasida joylashgan bo‘lib, uning yordamida amallar tez bajariladi.

5. Birinchi avlod mashinalarining hammasi nimalar asosida qurilgan?

a) tranzistorlar; c) elektron lampalar;

b) integral sxemalar; d) katta intenral sxemalar;

Qo‘yilgan 2*10²+4*10¹+5*10⁰ sonni yoyilmasiga ko‘ra uning qisqa shakldagi yozuvi qaysi javobda to‘g’ri ko‘rsatilgan.

a) 2405; b) 24; c) 240;                 d) 245.

Axborotning o‘lchov birliklari to‘liq keltirilgan javobni toping

a) bit, bayt, kbayt, gbayt. b) bit, bayt, kbayt, mgbayt.

c) bit, bayt, kbayt, terobayt. d) bit, bayt, kbayt, mbayt, te

Katta hajmdagi ma’lumotlarni o‘qishga mo‘ljallangan moslama qanday nomlanadi?

a) disketa; b) SD-ROM;          c) CD-R;     d) CD-RW;

DVD-RW—qanday qurilma?

a) ma’lumotlarni sonli formatda kompakt disklarga o’quvchi va yozuvchi qurilma.

b) ma’lumotlarni sonli formatda kompakt disklarga o’quvchi qurilma

c) ma’lumotlarni sonli formatda kompakt disklarga yozuvchi qurilma.

d) ma’lumotlarni kompakt disklarga o’quvchi va yozuvchi qurilma.

Kompyuterlar uchun qanday dasturiy vositalar axborot texnologiyalari ta’minlaydi?

a) ma’lumotlar ombori; b) protsessori; c) elektron pochta; d) barcha javoblar to‘g’ri.

Shaxsiy kompyuterlar nechta tashkiliy qismdan iborat?

a) 4ta ; b) 6ta;                  c) 2ta;                  d) 3ta

12. Hozirgi paytda qanday OT (operatsion tizim)lar mavjud?

a) MS DOS, PS DOS;b) DRD DOS, OS/2; c) Windows 95, Unix ; d) barcha javoblar to‘g’ri.

Operator va qurilmalarga ta’sir etuvchi viruslar …

a) qurilmalarni buzuvchi; b) operatorga ta’sir etuvchi;

c) mikrosxemani ishdan chiqaruvchi; d) barcha javoblar to‘g’ri.

PAINT grafik muharriri elementlari yoritib berilishi uchun nima haqida tushuncha beriladi?

a) uskuna to‘plami; b) rang tanlash uchun ranglar palitrasi;

c) odatdagi ish rejimi va chizish hududidagi kursok kordinatalari haqida axborot saqlovchi kordinatalar

d) barcha javoblar to‘g’ri.

Kompyuter viruslarini yo‘qotish uchun ishlab chiqilgan dastur qanday nomlanadi?

a) doktor; b) antivirus; c) filtr;                                    d) vaksina

Windowsda qanday imkoniyat mavjud?

a) hech qanday imkoniyati yo‘q; b) hammasi o‘z qulayligi

c) bir vaqtda bir necha dasturlarni ishga tushirish imkoniyati mavjud

d) faqat yozishga mo‘ljallangan

Windows NT serverga nima kirmaydi?

a) fayl b) pechat c) ilovalar   d) to‘g’ri javob yo‘q

Hujjatlarni taqdim etish muhitini yaratuvchi dasturni ko‘rsating.

a) Word b) Lotus c) Power  Point    d) Paint

Windows 10 grafik qobiq – dasturi nechanchi yilda yaratilgan?

a) 1984 yil; b) 1986 yil; c) 1985 yil;  d) 1987 yil

Operatsion sistemaning dasturlarga qanday programmalar kiradi?

a) PCTools programmasi; b) QDOC, Norton commander

c) Volkov commander; d) barcha javoblar to’g’ri

WC dasturi nechanchi yillarda yaratilgan?

a) 1990-1995 yillarda; b) 1993-2002 yillarda; c) 1995-1999 yillarda;   d) 1990-2002 yillarda

Viruslar zarar yetkazishiga ko’ra necha guruhga bo’linadi?

a) 2ta; b) 3ta; c) 4ta;         d) 5ta

Hozirda operatsion tizimlarning qanday turlari mavjud?

a) Unix, MSDOS, PSDOS, DRD; b) DOS, OS/2, WARP, Windows 95

c) Macintoch; d) barcha javoblar to’g’ri

Ixtiyoriy belgilar ketma-ketligining xotirada biror nom bilan saqlanishiga …

a) hujjat deb ataladi b) papka deb ataladi c) dastur deb ataladi               d) fayl deb ataladi

Total Commander (WC) dasturi kompyuterda necha megabayt joyni egallaydi?

a) 7-8 megabaytni b) 8-9 megabaytni c) 9-10 megabaytni                 d) 10-11 megabaytni

ARJ arxivator kim tomonidan yaratilgan?

a) X. Yoshizaki; b) P. Yangom c) E. Rashal                   d) to’g’ri javob yo’q

Qanday viruslar bosh qismi paketli faylda joylashadi va bu virus ham faylli, ham but sektorli bo’ladi?

a) Gibridli b) paketli c) rezident            d) tarmoqli

Dasturlar odatda nimada joylashgan bo’ladi?

a) kompyuter xotirasida b) papka va faylda

c) magnit yuritgichlarda d) barcha javoblar to’g’ri

Windows operatsion tizimida Far. exe dasturini ishga tushirish uchun qaysi tugma bosiladi?

a) Pusk c) Far manager

b) Programmi d) to’g’ri javob yo’q

MIDI fayllarini ifodalash uchun qaysi dasturdan foydalaniladi?

a) CD-ROM b) Sound c) Sound     d) Media Player

Musiqa va video ko’rsatuvchi dasturlarga qaysilar kiradi?

a) Adobe c) Universial proigrovatel

b) Winamp d) barcha javoblar to’g’ri

Kichik nashriyot tizimlari qanday vazifani bajaradi?

a) axborot texnalogiyasini ta’minlaydi b) matnga bichim solish va tahrirlaydi

c) avtomatik ravishda betlarga ajratadi d) barcha javoblar to’g’ri

Qaysi dastur orqali barcha ko’rgazmali qurilmalarni yaratish va ma’lumotlar bazasi joylarda esa ma’lumotlar bazasi joylarda esa ma’lumotlar bazasi sifatida ham qo’llash mumkin?

a) Word b) Excel c) Power Point     d) Dr Web

34. Rasmni yuqoridan pastga yoki chapdan o’ngga aylantirishda qaysi bo’limda amalgam oshiriladi?

a) Rasm bo’limidan b) Paravetr bo’limidan c) Ko’rinish bo’limidan d) Tahrir qilish bo’limidan

…- ma’lumotlarni qayta ishlash muhitining o’zgarishi lazerli disklarning paydo bo’lishi, ma’lumotlarning tarmoqli texnologiyasining rivojlanishi natijasida shakllandi?

a) Multimedia dasturiy vositalari b) Office ADT

c) kichik nashriyot tizimlari d) barcha javoblar to’g’ri.

36. Algoritmning qanday turlari mavjud?

a) chiziqli algoritm; takrorlanuvchi algoritm; b) chiziqli algoritm; siklli algoritm;

c) chiziqli algoritm; d) chiziqli algoritm, tarmoqlanuvchi algoritm, takrorlanuvchi algoritm

“Informatika va axborot texnologiyalari” fani bo‘yicha test  t.f.n. Anorova Sh.A. tomonidan tuzildi. “Informatika, matematika va axborot texnologiyalari” kafedrasi umumiy yig’ilishida “_____” _______2010 da tasdiqlandi.

 

Mundarija

1.	“Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan d a s t u r	2-10
2.	“Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan ishchi d a s t u r	11-15
3.	O‘quv materiallarining mazmuni	15-32
4.	Amaliy, seminar, tajriba va laboratoriya darslari uchun ko‘rsatmalar	32-33
5.	3.                 Mustaqil ta’lim uchun ko‘rsatmalar	34
6.	4.                 Darsliklar va o‘quv qo‘llanmalari ro‘yxati	34-36
7.	Taqvim mavzuiy reja	37-38
8.	Fanni o‘qitish jarayonini tashkil etish va o‘tkazish bo‘yicha  tavsiyalar	39
9.	O‘quv uslubiy adabiyotlar	39-40
10.	Elektron ta’lim resurslari	41
11.	Didaktik vositalar	41
12.	Baholash me’zonlari	42-47
13.	“Informatika va axborot texnologiyalari” fani bo‘yicha laboratoriya mashg’ulotlari uchun ishlanmalar	48-107
14.	“Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan test savollari	108-116

 

[1] М. Орипов ва бошқалар. Информатика. Ахборот технологиялари. 2002й, 1,2-қисмлар.