Disaxaridoz yetishmovchilik — ingichka ichakning yallig‘lanishi tug‘ma yoki ortirilgan bo‘lib bir yoki bir necha disaxaridoz fermentlari yetishmasligi va yo‘qligi bilan kechadi.
❗️ Ingichka ichakda quyidagi disaxaridaza fermentlari yetishmovchiliklari uchraydi. Bular Izomaltaza (shakar mahsulotlarini parchalovchi ferment), Treglaza (qo‘ziqorin mahsulotlarini parchalovchi ferment), Laktoza (Sut mahsulotlarini parchalovchi ferment)
⭕️ Etiologiyasi
Kelib chiqishiga ko‘ra :
— Birlamchi (tug‘ma)
— Ikkilamchi (ortirilgan ya‘ni biror bir ichak kasalliklari natijasida)
Disaxarid yyetishmovchilik natijasida Disaxaridlar oxirigacha parchalanmay ( xazm bo‘lmay) oraliq mahsulotlar ya‘ni organik kislotalar, gazlar va vodorod ajraladi.
⭕️ Klinikasi
Klinik ko‘rinishi bo‘yicha 3 turi farqlanadi :
1. Birlamchi konstitutsional laktazemiya
2. Funksional tranzitor laktezemiya
3. Ikkilamchi laktoza yetishmovchiligi
♻️ 1. Birlamchi konstitutsional laktezemiya
— Ko‘proq yoshi katta bolalarda uchraydi
— Ba‘zan kichik yoshli bolalarda xam uchraydi
— Suvsizlanish , qusish xolatlari
— Sut mahsulotlaridan bosh tortish
— Sut mahsulotlari istemol qilganda qorinda og‘riq, dam bo‘lish, umumiy holsizlik, diareya
— Laktozouriya (siydikda laktoza fermentlari bo‘lishi)
— Stearatoriya ( najasda lipid uchrashi ) kamdan kam xollarda
♻️ 2. Ikkilamchi laktoza yetishmovchiligi
— Najasi suyuq , ko‘piksimon, nordon xidli bo‘lishi, qorin sohasida og‘riq , dimlanish, g‘uldurashi
— Diareya, ovqatdan 30 daqiqadan so‘ng najas rangi och sariq, xazm bo‘lmagan ovqat qoldiqlari
— Siydik orqali laktoza chiqishi (laktozauriya)
— Suv elektrolit balansini buzilishi
— Anemiya , poligipovitaminoz
⭕️ Davolash
Parxez yo‘li bilan bunda 1) Laktozasi kam mahsulotlar 2) Laktozasiz mahsulotlar
❗️Birlamchi laktoza yetishmovchiligini davolash
— Ona parxez tutishi lozim
— Bolaga ona suti berilmaydi
— Kam laktozali (Nutrilak, Nutrilon, Xumana)
— Laktozasiz bo‘tqa (Mameks, Al111, Nan)
— Soya bo‘tqalari (Nutrilak soya)
— Enzimoterapiya (Laktozani parchalovchi fermentlar laktagel ,laktoza ) ularni ona sutiga qo‘shib beriladi
❗️ Tranzitor funksional yetishmovchilik
— Onasi parxez tutadi (sut mahsulotlaridan , mol go‘shtidan, pishloqdan
— Kam laktozali bo‘tqalar beriladi
❗️Bolangizda ushbu kasallik yoki belgilar uchrasa shifokor pediatr ko’rigiga boring !
