Qadim zamonda bir odam bol’gan ekan.
Uning xotini vafot etib, yolg’iz qizi bilan qolibdi. Oradan bir necha yil o’tgach, u kishi bir beva ayolga uylanibdi. U ayolning ham bir qizi bor ekan.
Ayol o’gay qizini chiqishtirmay, unga g’ayirlik qila boshlabdi. Qizni y o’qotish payiga tushibdi. Kishi avvaliga parvo qilmabdi va: «Qani, non yopib ber bo’lmasa, men qizimni adashtirib kelaman», — depti va nonni qo’ltiqlab, qizini yetaklab o’rmonga yo’l! olibdi. Yurib-yurib bir tepaiikka kelgach, nonni pastga dumalatib yuboribdi va qiziga:
— Bor, nonga yetib ol, — debdi. Qiz nonning orqasidan chopib ketibdi. Otasi qizni tashiab, uyiga yo’l olibdi. Qiz nonni tutib olib, orqasiga qaytib kelsa, otasi yo’q emish.
Qiz yigiab-yigiab yurib, kech kirganda bir kampirni ko’rib qolibdi.
Kampir o’rmonda yashar ekan. Qiz salom berib, boshidan o’tganlarni kampirga gapirib beribdi.
Kampir qizni uyiga olib kirib, ovqatlantiribdi va uxlashga yotqizibdi.
Qiz erta bilan azonda turib, uy-hovlilarni supurib, chinnidek qilib tozalab qo’yibdi.
Kampir uyqudan turgach, qo’ziqorin tergani o’rmonga ketibdi. Kampirning uyida o’rmonda kasal bo’lib qolgan turli-tuman hayvonlar yasharkan. Kampir ularni davolar ekan. Qiz bu hayvoniarning ham taglarini tozalab, yuvintirib, qashib, ovqatlantirib turarkan.
Kunlarning birida qiz, otamni sog’indim, deb yig’labdi.
Buni ko’rgan kampir qizni yetaklab bir ariq bo’yiga olib boribdi va:
— Ariqqa qarab tur. Men uxlayman. Ariqdan qizil, havorang suv oqadi, meni uyg’otma, sariq suv oqsa, meni uyg’ot, — debdi. Qiz: «Xo’p, buvijon», deb kutib o’tiribdi. Kampir uxlabdi. Ariqdan qizil. havorang suv oqibdi. Sariq suv oqa boshlagach, qiz kampirni uyg’otibdi. Kampir o’rnidan turib, qizni sochidan ushlab, suvga tushiribdi va sho’ng’itib olibdi. Keyin: Suvdan qo’lingga nima ilinsa, olib chiq“, debdi. Qizning qo’liga bir quticha ilinibdi. Kampir qizni quticha bilan birga otasining uyiga kuzatib qo’yibdi. Bir payt ota mundoq qarasa. eshikdan xuddi quyoshdek porlab qizi kirib kelayotganmish. Qiz suvga sho’ng’iganda bus-butun oltinga aylanib qolgan ekan. Qo’lidagi quticha ham oltinga to’la ekan. Otasi hang-mang bo’lib qolibdi. O’gay ona esa hasaddan yorilib ketay debdi. „Tez mening qizimni ham adashtirib kelasiz“, deb turib olibdi. „Xo’p, non yop“, debdi ota. Non va qizni olib, o’tgan galgidek, o’gay qizini ham nonning orqasidan yuborib, o’zi uyiga qaytibdi. Qiz o’rmonda adashib yurib, kampirning uyiga borib qolibdi va uyga kiribdi. U dangasa ekan, kampirning tayyor ovqatiga sherik boiib yuribdi. Hayvonlarga qarashni o’ziga or deb bilibdi. Nihoyat: „Men uyga ketaman, beradi- ganingizni bering“, — debdi kampirga. Kampir uni ham ariq bo’yiga boshlab boribdi:
— Suvga qarab tur. Qizil, havorang, sariq suv oqsa, meni uyg’otma. Qora suv oqsa, meni uyg’ot, — debdi kampir. Qiz xo’p debdi. Kampir uxlabdi. Qizil, havorang, sariq suv oqibdi. Nihoyat qora suv oqa boshlagach, qiz kampirni uyg’otibdi.
Kampir o’rnidan turib qizni sochidan ushlabdi va suvga sho’ng’itib olibdi.
Qiz qop-qora bir ta’viyaga aylanibdi. Kampir qizni qo’lidan ushlab, otasining uyiga olib borib qo’yibdi. Onasi qizini ko’rib, dod-voy solib, eriga yopishibdi.
— Hoy, imonsiz chol, o’zingizning qizingizni oltinga aylantirib, nega mening qizimni ko’mirga aylantirdingiz? — deb ayyuhannos solibdi u.
Chol esa:
— Sen o’zing olib boring deding, men olib bordim. Biri nima uchun oltinga aylandi-yu, ikkinchisi nima uchun ko’mirga aylandi, bu menga qorong’u, — desa ham qutulmabdi. Shunda chol oltin qizini oltinlari bilan olib, xotinini ko’mirrang qizi bilan qoldirib uydan chiqib ketibdi.
