Plasentaning ajralishi — bu platsenta bachadon devoridan muddatidan oldin ajralib chiqadigan holat. Buning yana bir nomi — abruptio platsenta. Platsenta chaqaloqning kislorod va oziq moddalar uchun asosiy hayotiy yo’nalishidir va agar u bachadon devoriga mahkam yopishmasa, bu hayotiy elementlarning oqimida uzilishlar mavjud.
Platsentaning ajralishi uchun to’g’ri vaqt bola tug’ilgandan keyin. Ideal holda, bu platsentaning ajralishiga yordam beradigan bachadon qisqarishi bilan yuzaga keladi. Keyin u qindan bolani o’rab turgan membranalar bilan o’tishi mumkin.
Plasentaning ajralishi qanchalik keng tarqalgan?
Hisob-kitoblarga ko’ra, homilador bo’lgan ayollarning 1% dan kamrog’i bu holatni rivojlantiradi va bu kamdan-kam holatlarga aylanadi. Odatda, bu boshqa xavf omillari bilan bog’liq bo’lib, ularning ko’pchiligini sog’lom, muntazam homiladorlik va sog’lom turmush tarzi bilan oldini olish mumkin.
Plasentaning ajralishi xavfi
Plasenta etishmovchiligining sababi har doim ham aniq emas. Biroq, yuzaga kelish ehtimolini oshiradigan ba’zi bir xavf omillari mavjud:
Ilgari platsenta etishmovchiligiga uchragan ayollarda uning takrorlanish xavfi ortadi
Chekish va giyohvand moddalarni noqonuniy iste’mol qilish, xususan kokain va «kraken» giyohi
Homiladorlik paytida spirtli ichimliklarni yuqori darajada iste’mol qilish
Gipertenziya — yoki homiladorlik sababli gipertenziya (PIH) yoki muhim gipertenziya
Yomon ovqatlanish
Ko’p bolali bo’lgan ayollarda xatarlar ko’payadi
35 yoshdan katta ayollar
Qon ivishi va qon ketish tendentsiyasi bilan og’rigan ayollar
Qorin bo’shlig’ida avtohalokat, yiqilish yoki musht tushirish kabi travma bo’lgan joylarda — oilaviy zo’ravonlik tufayli jismoniy tan jarohati va shikast etkazgan ayollar ko’proq xavf ostida.
Bachadon miomasi yoki ularning qornida qandaydir anormallik bo’lgan onalarda
Agar membranalar muddatidan oldin yorilib ketgan bo’lsa («PROM») — bu amniotik suyuqlikning to’satdan, tez yo’qolishi va birinchi egizak tug’ilgandan keyin egizaklarni qin orqali etkazib berish paytida yuzaga kelishi mumkin bo’lsa, bu ayniqsa xavflidir.
Egizak, uch yoki to’rt kishilik kabi ko’p homiladorlikni olib boradigan onalar uchun
Kindik ichaklari juda qisqa bo’lgan chaqaloqlarda xatarlar ko’payadi
Plasentaning ajralishi belgilari
Plasentaning ajralishida doimo qon ketishi kuzatiladi, ammo bu har doim ham aniq emas. Qon ketishini yashirish mumkin, ya’ni qon platsenta va bachadon o’rtasida tutilib, qonni shu bo’shliq ichida samarali ravishda o’z ichiga oladi. Shu bilan bir qatorda, qonning bir qismi ajralish atrofidan, bachadonga singib, qin orqali chiqqanda ham aniqlanishi mumkin.
Platsenta ajratish, odatda 20 atrofida dan sodir thhomiladorlik hafta. Bu asosan uchinchi trimestrda cheklangan holat. Bu deyarli har doim og’riqli bo’lib, onani muammo borligiga shubha qilmoqda.
Boshqa belgilar va alomatlarga quyidagilar kiradi:
Vaginal qon ketish, ammo platsenta ajralishi bo’lgan ayollarning 20 foizida qindan aniq qon ketishi bo’lmaydi
Qorin yoki bel og’rig’i
Ayniqsa, bachadon va uning atrofidagi noziklik
Tug’ruq bilan bog’liq bo’lmagan bachadonning qisqarishi — kasılmalar orasida ozgina tanaffus bo’lishi mumkin, biri ikkinchisining ustiga chiqadi
Plasentaning ajralishi asoratlari
Agar ajralish qisman yoki ozgina bo’lsa, unda asoratlar umuman bo’lmasligi mumkin. Bolada qon oqimi buzilmas ekan, onaning yoki bolaning sog’lig’i va farovonligi uchun hech qanday xavf yo’q. Agar ajralish katta bo’lsa va qon yo’qotishi sezilarli bo’lsa, shoshilinch davolash juda muhimdir.
Boshqa asoratlarga quyidagilar kiradi:
Bolani muddatidan oldin tug’ilishi bilan bog’liq tug’ruq xavfi mavjud
Qon yo’qotish tufayli ona uchun zarba
Miya falajiga va o’limga olib kelishi mumkin bo’lgan chaqaloqning etarli darajada kislorod bilan ta’minlanmaganligi (afsuski, platsenta etishmovchiligi sodir bo’lgan hollarda, chaqaloqlarning taxminan 12% o’ladi)
Oziqlanish nuqsoni bo’lgan bolaga ega bo’lish (garchi platsenta etishmovchiligi bunga olib keladigan darajada muhim bo’lsa, u holda sezaryen bilan tug’ruq odatda o’tkaziladi)
Ba’zida, agar tug’ilgandan keyin qon ketishini boshqarish imkoni bo’lmasa, ona uchun bachadonni olib tashlash (bachadonni olib tashlash) zarur bo’ladi.
Plasenta etishmovchiligi qanday aniqlanadi?
Klinik belgilar bo’yicha — onani akusher, akusher yoki shifokor ko’rikdan o’tkazadi va gumon qilinadi, keyin tashxis qo’yiladi.
Plasenta bachadon devoridan uzilib qolganini ko’rish mumkin bo’lgan qorin yoki qin ultratovush tekshiruvida (shuni yodda tutish kerakki, ultratovushda barcha abstrakt holatlar kuzatilmaydi)
Onaning qon ivish vaqtini o’lchaydigan va anormallikdan shubha qiladigan qon testlari
To’shakda dam olish, hayotiy ko’rsatkichlarni kuzatish va ona va uning bolasi barqaror bo’lganda umumiy kuzatuv
Vena ichiga suyuqlik yuborish boshlanadi
Xomilaning monitoringi
Agar bolani muddatidan oldin etkazib berish zarur bo’lsa, onasiga chaqalog’ining o’pkasining kamolotini ta’minlash uchun steroid dori berish mumkin
Onasi bolasini qin orqali etkazib berishga majburlanishi mumkin
Agar ajralish og’ir bo’lsa va bola etarlicha etuk bo’lsa, sezaryen bilan tug’ilish amalga oshirilishi mumkin
Platsenta ajrala boshlagach, uni ajratib olishni to’xtatadigan maxsus davolash usuli yo’q va uni qayta tiklashning imkoni yo’q.
Murakkabliklar
Onalik shokiga olib keladigan ortiqcha qon yo’qotish
Bolada etarli miqdordagi aylanadigan kislorod va ozuqa moddalari tufayli xomilalik bezovtalik
Agar platsenta etishmovchiligi og’ir bo’lsa va davolanmasa, u holda ona va uning bolasi o’lishi mumkin
huggies.uz
