Fashistlar hokimiyatga kelishi bilan ko‘plab yahudiylarga qarshi qonunlar joriy qilindi. Ushbu qonun loyihalarining qabul qilinishi natijasida Germaniyadan kelgan barcha yahudiylarni quvib chiqarishga qaror qilindi.
Birinchidan, nasistlar yahudiylarni qo‘l ostidagi mamlakatlardan haydab chiqarishga har tomonlama harakat qilishgan. Gestapo va SS ushbu jarayonni nazorat qildilar. Shunday qilib 1938 yilda 45000 ga yaqin yahudiy Avstriyani tark etdi. Ikkinchi Jahon urushi boshlanishidan oldin Chexoslovakiya va Avstriyani 350.000 dan 400.000 gacha yahudiylar tark etishgan.
Gitlerning qo‘shinlari Polshaga kirishganda, yahudiylarga qarshi siyosat yanada qattiqlashdi. Nemis milliy sosialistlari tomonidan ilgari surilgan yahudiylarning so‘nggi yechimi Yevropada yahudiylarning ommaviy qirg‘in qilinishi edi. Gitler yahudiylarni yashash huquqiga ega bo‘lmagan irqiy jihatdan past xalq deb hisobladi. Keyinroq yahudiylar nafaqat hibsga olindi, balki otib tashlandi. Maxsus gettolar tashkil etildi (yahudiylarning butunlay yakkalanishi va ularni nazorat qilish uchun yopiq joylar).
Germaniya SSSRga hujum qilgandan so‘ng, SS bo‘linmalari yahudiylarni ommaviy qatl qilish bilan yo‘q qilishga kirishdilar. 1941 yilda bu maqsadda gazli furgonlar (yahudiylar uglerod oksidi bilan zaharlangan mashinalar) foydalanila boshlandi. Ko‘p sonli odamlarni darhol yo‘q qilish uchun uchta konsentrasion lagerlar tashkil etildi (Beljes, Treblinka, Sobibor).
1942 yil boshida Majdanek va Osvensit konslagerlari o‘lim lageri vazifasini o‘tagan. Osvensiyada 1,3 milliongacha odam o‘ldirildi, ulardan 1,1 nafari yahudiylar yedi. Urushning butun davrida 2,7 millionga yaqin yahudiy halok bo‘lgan.
Tarixchilarga ko‘ra, Uchinchi Reyxning bunday siyosatini nemis xalqi qo‘llab-quvvatlagan, chunki yahudiylardan olingan barcha mol-mulk oddiy nemislarga tarqatilgan edi. Shunday qilib, Uchinchi Reyx yanada kuchliroq bo‘lishni va iloji boricha ko‘proq odamlar uni qo‘llab-quvvatlashini xohladi.
Yahudiy savolini hal qilish algoritmi
Barcha yahudiylarning ma’lum hududlarda konsentrasiyasi (gettolar). Yahudiylarning boshqa millatlardan ajralishi. Ularni jamiyatning barcha sohalarida majburlash. Barcha mulklarni musodara qilish, iqtisodiy sohadan chiqarib yuborish. Mehnat omon qolishning yagona usuli bo‘lib qoladigan holatga kelish.
Genosid sabablari. Ehtimol versiyalari.
Gitler yahudiylar va lo‘lilarni sivilizasiyalashgan dunyoda hech qanday o‘rin tutmaydigan jamiyatning axlati deb hisobladi, shuning uchun u Yevropani imkon qadar tezroq tozalashga qaror qildi.
Vayron bo‘lish g‘oyasi nasistlarning barcha millatlarni bir necha guruhlarga bo‘lish g‘oyasi bilan bog‘liq: birinchisi — hukmron elita (haqiqiy ariyaliklar). Ikkinchisi — qullar (slavyan xalqlari). Uchinchisi — yahudiylar va lo‘lilar (ular yo‘q qilinishi kerak, tirik qolganlar esa qulga aylanishgan). Gitler yahudiylarni barcha gunohlarda, jumladan bolsheviklarning paydo bo‘lishida, Rossiyadagi inqilobda va boshqalarda aybladi.
Negrlar ushbu iyerarxiyadan tuban irq sifatida chiqarib tashlandi.
Hukmron elita, butun dunyoni zabt yetish uchun fashist qo‘shinlari allaqachon katta g‘alabalarga muhtoj edi, shuning uchun ularga yahudiylar va lo‘lilarni istalmagan va eng himoyasiz deb o‘ldirishga ruxsat berildi. Shunday qilib, askarlarning kayfiyati ko‘tarildi. Ko‘pgina tarixiy manbalarda Gitlerning yahudiy xalqiga nisbatan harakatlari to‘g‘risida aniq tushuntirish berilmaydi.
Evropa uchun genosidning oqibatlari
Ushbu siyosat natijasida Yevropada 6 millionga yaqin yahudiy halok bo‘ldi. Ulardan atigi 4 million qurbonni shaxsan aniqlash mumkin bo‘ldi. Ushbu voqealar yo‘nalishi Yevropa sivilizasiyasiga salbiy ta’sir ko‘rsatdi. Yahudiy madaniyati so‘nib bora boshladi, biroq shu bilan birga yahudiylarning Yevropadan tashqarida o‘zini anglashi sezilarli darajada oshdi. Buning yordamida tirik qolgan yahudiylar yangi hayot boshlashdi, buning natijasida Isroil kuchayib o‘sdi (o‘zining tarixiy vatani — Falastin).
aniq.uz
