1
Ul husni falak, xurshidi tobondir – ishq,
Ul qushki, goʻzal chamanda sayrondir – ishq.
Bulbul kabi un chekishni sen ishq sanama,
Xar lahza oʻlib, chekmasa afgʻondir ishq…
2
Karvoni umrga boq, chunun oʻtgusidir,
Har lahza tarab aylaki, kun oʻtgusidir.
Soqiy, chekaverma koʻp qiyomat gʻamini,
Sun menga piyolaniki, tun oʻtgusidir…
3
Ul mayki, sharobi jovidoniydir, ich,
Sarmoyayi ishq, ayshi jahoniydir, ich.
Yondirguvchi otash ul va darding oqizib
Ketguvchi ziloli zindagoniydir, ich…
4
Gul boʻlmasa bizga bogʻ aro xor ham bas,
Nur yetmasa bizga, yetmagay, nor ham bas.
Gar boʻlmasa bizga xonaqo, xirqavu shayx,
Noqisu kaliso bila zunnor ham bas…
5
Loyimni oʻzing qorgan esang, men na qilay?
Shaklimni oʻzing chizgan esang, men na qilay?
Har yaxshi-yomonki men etarman, yo Rab,
Manglayga oʻzing yozgan esang, men na qilay?..
6
Yoshdir-qaridir, jahonga yuz tutgaylar,
Bu nuktani to koʻngilga jo etgaylar.
Hech kimsaga qolmagay abad mulki jahon,
Keldik, ketamiz, boz kelib-ketgaylar…
7
Evohki, yoshlik edi – nomam, toʻldi,
Qish keldiyu ul toza bahorim soʻldi.
Ul murgʻi tarab erdi ajab, ismi shabob,
Bilmam, u qachon keldi – muyassar boʻldi!..
8
Kun oʻtsa kuningdan, sen uni yod etma,
Ham kelmagan ul ertaga faryod etma.
Bu kelmagan – oʻttan bila bunyod etma,
Xoʻp xayr, degil, umrni barbod etma…
9
Azm etki, koʻngil, bazm quraylik endi.
May noʻsh etibon, aysh suraylik endi.
Sajjodani bir piyola sharbatga sotib,
Nomusni otib, yerga uraylik endi…
10
Soqiy, gulu sabza bas tarabnok emish,
Boq, hafta oʻtib, oʻshal bari xok emish.
Gul uzgilu may simir, shitob et, ha demay,
Gul xok emishu sabza ham pok emish…
11
Ul nechaki, mani duriga botmishlar,
Tangri nasabi vasfida soʻz qotmishlar.
Sarrishtayi asror nadir, bilmasdan,
Avval necha vaysab, oxiri yotmishlar…
12
Bor erdi kulol doʻkoni, kirdim bir gal,
Dastgoh boshida koʻzagar ishlardi jadal,
Koʻrdimki, gado ilkiyu shoh kallasidan
Ul koʻzaga bejirim boʻyin, dasta yasar…
13
Bir jurʼa sharob davlati Qobusdan xub,
Ul taxti Qubodu masnadi Tusdan xub.
Oshiq dilidan saharlab uchgan har oh,
Zohid eli chekkan nolayi muzdan xub…
14
Shoh tojimi, xon ziynati – biz otgaymiz,
Dastoru libosni nay uchun sotgaymiz.
Tasbehki, makr lashkarining elchisidir,
Nogoh uni ham may uchun sotgaymiz…
15
Bir qoʻlda tutib Musʼhafu bir qoʻlda-chi jom,
Gah mardi halolmizu gah mardi harom.
Bizdirmiz oʻsha gumbazi niliy tagida
Na kofiri mutlaq, na musulmoni tamom.
16
Ey zohidi din, agarchi may ichgumdir,
Lek menga ayon, gʻofilu hushyor kimdir.
Men may ichamen, sen esa qon ichasen,
Insof bila ayt, aslida xunxor kimdir?
17
Pok kelgan edik adamdin, nopok boʻldik,
Shodon yetishib eshikka, gʻamnok boʻldik.
Oʻtdik base dil otashi, koʻz yoshi bila,
Berdik shu umrni yelgayu xok boʻldik…
18
Ilkimda sharobi nob boʻlsin doim,
Qoshimda nayu rubob boʻlsin doim.
Xokimdan agar koʻza yasar boʻlsa kulol,
Ul koʻza toʻla sharob boʻlsin doim…
19
Ey charxki, nokasga berarsan beshak,
Hammomu tegirmon, mol-dunyo lak-lak.
Bir burda nonga zor yurar toʻgʻri kishi,
Uch pulga ham arzimas demak boʻyla falak…
20
Ul yorki dilim koʻyida koʻp zor oʻlmish,
Koʻrgilki, oʻzi gʻamga giriftor oʻlmish.
Men ishqida dardimga tilarmen darmon,
Koʻrgil, oʻsha darmon oʻzi bemor oʻlmish…
21
Kelgan ketadir, bir samar – sud qani?
Bu tori vujuddin, oʻyla, maqsud qani?
Charx otashi yondirar va pokiza vujud
Otashda yonib, kul boʻladir, dud qani?..
22
Asrori azalnn sanu man bilmasmiz,
Bu harfi chigalni sanu man bilmasmiz.
Har nechaki soʻzladik, dedik parda osha,
Chu pardaki tushdi, sanu man bilmasmiz…
23
Derlar mani telba, mayparast – shundoqmen.
Derlar yana man fosiqu mast – shundoqmen.
San suvratu zohirimga koʻp solma nigoh,
Botinda nechuk esamki, bas, shundoqmen…
24
Ayyomi tiriklikdan agar on oʻtsin,
Azm aylaki, ul hurrami shodon oʻtsin.
Zinhorki, sarmoyai bu mulki jahon –
Umr emish, ul ham guzaron – oʻtsin…
25
Ul zotki, sanamga labi xandon bermish,
Dardmandga jigar qoni-la darmon bermish.
Qismatki nasib etmadi shodlik, gʻam yoʻq,
Shodmiz, gʻam ila qaygʻunp chandon bermish.
26
Gar boda ichib, asiru mastmen, mastmen,
Gar oshiqu rindu butparastman, pastman.
Har kimsada bir xayolu taxminu gumon,
Lek men bilamen oʻzimni, shak etmasmen…
27
Mendan chu ajal bila oʻlim vahmi yiroq,
Qismatki tiriklikni beribdi bundoq.
Jonimni omonatga olibmen, uni ham,
Qaytib beradirmen, muddati yetgan chogʻ…
28
Koʻrgil, necha rangu roʻi zebo bermish,
Chun lola ruhu chu sarv bolo bermish.
Lek maʼlum emas, bizga shu tuproq uyida
Nakqoshi azal namuncha oro bermish?
29
Bu koʻhna rabotki, anga olam nomdir,
Tin olguvchi koʻksida sabohdir, shomdir.
Bir bazmdir ul, koʻrgani yuz Jamshiddir,
Bir qabrdir ul, koʻynida yuz Bahromdir…
30
Bir suv boʻyida bodayu jono bila men,
Boʻlsam, bu tarabdin ne uchun kechgaymen?
Bor erdimu bormenu yana boʻlgaymen,
May ichdimu ichmoqdamenu ichgaymen…
31
Gar boʻlsa muhayyo menga bugʻdoy nonim,
May boʻlsayu qoʻy goʻshti – oʻshal darmonim.
Yonimda navozish etsa ul jononim,
Aysh menda boʻlur, senda emas, sultonim.
32
Xayyom, gunohga boʻyla motam ne kerak?
Chekmak bu alamlar senga har dam ne kerak?
Gar boʻlmasa hech gunoh, maʼzur nimadir?
Maʼzurki nasib etsa, senga gʻam ne kerak?
33
Ey charx, dilimni boʻyla gʻamnok etding,
Koʻksimni alam tigʻi bila chok etding,
Bagʻrimga shamol ufirsa – otash etding,
Ogʻzimga chu suv oldim, uni xok etding.
34
Bilgaymisen, oyo, saharlarda xoʻroz
Faryod etarda senga ne soʻylar roz?
Ul derki, ayon boʻldi sahar koʻzgusida
Tun oʻtdi umrdin, bexabardirsen boz…
35
Avlodi bashar boʻyla jigarpora emish,
Shodlik bila gʻam koʻyida ovora emish.
Sen charxga umid boylama, ul charxi falak
Sendan-da gʻarib ermishu bechora emish.
36
Olam ishiniki men chunon koʻrgayman,
Olamni oʻshanda roygon koʻrgaymen.
Subhonolloh, har neki koʻrsam unda
Chun manglayi shoʻrligim ayon koʻrgaymen…
37
Koʻrgilki, zamonda ne shitob, ey soqiy,
Bergil menga bir jomi sharob, ey soqiy.
Ochgil u eshiknikim, sabuhiy kirsin,
May sunki, koʻrindi oftob, ey soqiy.
38
Gʻam behuda chekmagil, mudom shod yasha,
Bedod ioʻlida aylama bedod, yasha.
Koʻrgilki, jahonning oxiri yoʻqlikdir,
Yoʻqliq gʻamini oʻylama, ozod yasha.
39
Har chandki bihishtda yuz karomat boʻlgay,
Murgʻu mayu huri sarviqomat boʻlgay.
Soqiy, menga toʻldirib mayi gulrang ber,
May boʻlmasa, boshimda qiyomat boʻlgay.
40
Mohi ramazon oʻtdiyu shavvol keldi,
Gʻam ketdi yiroqqa, bizga bir hol keldi.
Keldi magar ul yelkada may meshi ila,
Poʻsht, poʻsht, – degaylar, yana hammol keldi.
41
May asli nadir – bodaparastlar bilgay,
Qandoq qilib ul bagʻri qafaslar bilgay?
Rofil kishi gʻaflatda ekan, maʼzurdir,
Bu zavqu surur gashtini mastlar bilgay.
42
May birla oʻtirki, mulki Mahmuddir bu,
Chang rozini tingla, rozi Dovuddir bu.
Ketgan kimu qolgan nimadir, yod etma,
Shod boʻlki, jahonda senga maqsuddir bu.
43
Ul qasrki, Bahrom quliga jom olmish,
Ohu koʻpayib, tulkilar orom olmish.
Bahromki umr boʻyi qabr qizmishdi,
Koʻrgil, mana, ne qabrni Bahrom olmish.
44
Bu dahrki, bir muddat orur manzilimiz,
Boʻldi bari gʻam birla balo hosilimiz.
Evohki, hal boʻlmadi bir mushkulimiz,
Ketdik, vale ming alamda qoldi dilimiz.
45
Desangki, umr asosi mahkam boʻlgay,
Koʻngling bu jahonda necha hurram boʻlgay.
May kosasini oʻzingdin ayru tutma,
To lazzati jon senga damodam boʻlgay.
46
Bir jurʼai may u mulki Chindan afzal,
Bir qatra sharob yuz dilu dindan afzal.
Afzal nima bor emish sharobdin, aytgil?
Achchiq mazasi joni shirindan afzal…
47
May ichsang, uni oqilu dono bila ich,
Yo nozli sanam, bir guli raʼno bila ich.
Oz-oz ichu gah-gah ichu pinhona simir,
Koʻp ichma, ruju aylama, mano bila ich…
48
Shundoq ichayin sharobki, to boʻyi sharob,
Chiqsin u qabrdanam, esam xoki turob.
Qabrim boshiga yetsa agar maxmure,
Boʻlsii u sharob boʻyidin mastu xarob…
49
Paymona kabi bir kuni toʻlsam, ne ajab,
Boshimga ajal yetshpsa, oʻlsam, ve ajab.
May koʻzasini qoʻshib koʻmingiz zinhor,
Ul boʻyi sharob ila tirilsam, ne ajab…
50
Doʻstlar uyushib, koʻngilni obod aylang,
Diydor koʻrishib, bir-biringiz shod aylang.
Soqiy toʻlatib ilkiga olganda qadah,
Bir dam meni bechorani ham yod aylang…
Jamol Kamol tarjimalari
“333 ruboiy” (Toshkent, “Musiqa” nashriyoti, 2007) kitobidan
saviya.uz/ijod/nazm/umar-hayyom-ruboiylaridan/
