“Ayol borki, olam munavvar”
nomli 8-mart — Xalqaro xotin-qizlar kuniga bag’ishlangan tadbir senariysi.
Maqsad: a) 8-mart-Xalqaro xotin-qizlar kuni, uning yer yuzida bayram qilinishi haqida, onajonlarimiz dunyodagi eng ulug’ zot bo’lib, olam ayol tuyfayligina mukammal ekanligi to’g’risida ma’lumot berish;
b) Bolalarni onajonlarimizni hurmat qilishga,onalar oldidagi farzandlik burchini ado etishga
Sahna bayramona bezatilgan. Sharlar va rang-barang gullar sahnaga o’zgacha chiroy bag’ishlagan. Sahna to’rida ona va bolaning bir-biriga mehr bilan intilishi tasvirlangan rasmli kartina ilib qo’yilgan. O’quvchilar bayramona milliy liboslar kiyishgan. “Ayol-dunyodagi eng ulug’ zot” “Ayol qadam qo’ygan eshikka avliyolar chiroq yoqar ekan”, “Ayol bosh qo’ygan bolishga farishatalar sajda qilar ekan” kabi hikmatlar bilan sahna yanada ko’rkamlashgan.
Tadbir o’qituvchining kirish so’zi bilan boshlanadi.
O’qituvchi: Assalomu alaykum, aziz ustozlar, qadrli ota –onalar, hurmatli o’quvchilar!
Hammangizga ma’lumki, ayol dunyodagi eng mo’tabar va muqaddas zotdir. Dunyoni ayolsiz tasavvur etib bo’lmaydi. Ayol bir qo’li bilan beshikni tebratsa, bir qo’li bilan dunyoni tebratadi.
Bugungi shodyona bayram ham ayol tufaylidir. Azizlar! 8-mart qachondan boshlab Xalqaro xotin-qizlar kuni sifatida nishonlanishini bilasizlarmi? Yo’q deysizlarmi? Bo’lmasa, eshiting.
Nishonlanadigan har bir sananing o’z tarixi bor, albatta. Nega har yili bahorda 8-martni xalqaro bayram sifatida keng nishonlaymiz?Ayniqsa, ayollarimiz bu bayramni intiqlik bilan kutishlarining sababi ne?
Hammasi 1857-yilning bahoridan boshlangan. Nyu-Yorkda to’qimachi ayollar Manxettin ko’chalari bo’ylab “Bo’sh kastryulkalar marshi” bilan o’tishadi. Ular oylik maoshlarini oshirish, mehnat sharoitini yaxshilashni va ayollar teng huquqliligini talab qilib chiqishadi. Bu gayrioddiy voqea katta shov-shuvga sabab bo’ladi. Uni “Ayollar kuni” deb atay boshlashdi.
Oradan 50 yil o’tib, 1908-yilning fevralida minglab ayollar yana Nyu-York ko’chalarida namoyishga chiqishdi. Bu namoyish ham yuqoridagi “Ayollar kuni”ga to’g’rilangan edi. Ayollar saylov ovozini talab qilishdi, ayniqsa, bolalar mehnatiga qarshi norozilik namoyishi uyushtirildi. 1910-yilda teng huquqlilik tarafdorlari butun dunyo bo’ylab “Ayollar kuni”ni o’tkazishadi. Keyinroq xuddi shu yili AQSH da Kopengagenga ikkinchi xalqaro konferensiyaga delegat ayollar jo’naydi va shu yerda germaniyalik inqilobchi ayol Klara Setkin bilan uchrashadilar.
Anjumanda Klara Setkin ayollarni aniq bir kunni belgilab olishlari va shu kuni o’z talablariga umumjamiyat diqqatini qaratish baravarida “Ayollarning huquqlari uchun kurashish kuni” ni ta’sis etish , har yili ma’lum bir sana ayollar kuniga bag’ishlanishi taklifi bilan chiqqan edi.
Dunyoning 17 ming mamlakatidan kelgan 100 nafardan ziyod ayollar bu taklifni qizg’in ma’qullashadi. Sababi o’sha vaqtlarda ayollarning huquqlari cheklab qo’yilgan edi. Ular zavod va fabrikalarda erkaklar bilan teng 16 soatlab ishlasalar-da, erkalar oladigan oylik maoshning teng yarmiga ega bo’lishgan. Saylov huquqi ularda umuman bo’lmagan. Klara Setkinning dunyo bolalariga teng huquqlilik uchun kurashga chaqiriq bo’lib yangragan bu sa`y-harakatlari besamar ketmadi. Shu tariqa Xalqaro xotin-qizlar kuniga asos solingan desak mubolag’a bo’lmaydi.
Biroq shu kuni aniq bir sana belgilanmadi. 1914-yil 8-martga qadar bu bayram Yevropa shaharlarida turli sanalarda nishonlangan. 1914-yildan boshlab, Xalqaro xotin-qizlar kuni ilk bor 8-martda bayram qilingan. Chunki 8-mart yakshanba — dam olish kuniga to’g’ri kelgan.Shundan keyin har yili bu bayram 8-mart kuni nishnonlanadigan bo’lgan.
Barchangizni bugungi qutlug’ bayram – Xalqaro xotin-qizlar kuni bilan chin ko’ngildan tabriklayman. Hamisha sog’-salomat bo’lib, bahor gullariday ochilib yuringlar. Ollohim, barchangizga uzoq umr ato etsin! Har kuni davlat eshigingizdan kirib, omad ortingizdan chopqillab yursin!
(Sahnaga boshlovchilar kirib kelishadi).
I boshlovchi:
Bu kun o’zgachadir jilvayi olam,
Bu kun o’zgachadir borliqda xanda.
Bu kun ko’zlarimga hatto quyosh ham
Shafaq gulshanida tarang chirmanda.
II boshlovchi:
Bugun shunday quvonch, shunday shodyona,
Bugun quvonchlarga to’lar bu jahon.
Tonggacha yangrasin kuy, qo’shiq, navo,
Bayramingiz muborak, aziz onalar!
I boshlovchi: Assalomu alaykum, qalbi nurli saxovatga to’la, mehri daryo uztozlar hamda hurmat va ehtirom ila ushbu dargohga tashrif buyurgan munis onajonlar-u mehribon opa-singillar! Mana, o’lkamizda o’zining ajib bir sehri bilan bahor fasli ham o’z sepini yoymoqda. Sizlarni o’z husni- tarovati ila o’ziga maftun qilayotgan bahor oyining ilk bayrami- 8-mart- Xalqaro xotin-qizlar kuni bilan muborakbod etamiz.
II boshlovchi: Bugungi bayram tadbiri har birimiz uchun ulug’ va tabarruk siymo bo’lgan onajonlarimizga bag’ishlangan.
(Sahnaga 5 nafar o’quvchi chiqadi).
1-o’quvchi:
Salomdan boshlanar hurmat — ehtirom,
Salomdir dunyoda eng ulug’ kalom,
Ey aziz, mehribon, dono ustozlar!
Avvalo, sizlarga
Hamma: Salom – assalom!
2-o’quvchi:
Dunyo beshigini ijod aylagan,
O’sha mo’tabar zot ayoldir, ayol!
Barcha odamzodni bunyod aylagan,
O’sha tabarruk zot ayoldir, ayol!
3-o’quvchi:
Avliyo, anbiyo, payg’ambarlarni,
Olum-u fozil-u chahoryorlarni,
Jamiki siz-u biz insonlarni
Dunyoga keltirgan ayoldir, ayol!
4-o’quvchi:
Ayol farzandidir barcha insonlar,
Dunyoni so’ragan shoh-u sultonlar
Poyiga bosh urar xon-u hoqonlar,
Chunki bunyodkori ayoldir, ayol!
5-o’quvchi:
Olloh mo’jizasi, mohisan ayol,
Shodlik malikasi, shohisan ayol,
Buyuk- buyuklikda sening tenging yo’q,
Olamning baxtisan, tojisan ayol!
I boshlovchi: Bugun maktabimizda onajonlarimiz bayrami tantanali tarzda nishonlanmoqda. Avvalo, bugungi tantanamizga
Hamma: Xush kelibsizlar!
Olima:Ayol-ona va sevimli yor, qondosh opa yoki singil.
Zafar:Bola tarbiyachisi,
Nodira:Ayol- go’zallik, nazokat sohibasi.
Karim:Ayol borki, dunyo o’z muvozanatini saqlab turadi.
Lola:Ayol- quyoshni uyaltiruvchi taftli mehr.
Javohir:Ayol-tog’larni dog’da qoldiruvchi cheksiz g’urur va bardosh.
Kumush:Ayol — najot farishtasi.
Nodir:Uning allasi oldida dunyoning bor go’zal ohanglari o’zligini yo’qotadi.
Vasila:Uning go’dagi boshidagi bedorligi qarshisida oy-u yulduzlar ham nigohlari tinib, oxiri tong chog’i taslim bo’ladi.
II boshlovchi:Hayot nima uchun munavvar? Ishoning,onajonlar, dunyoda Siz borligiz uchun! Siz tufayli charog’on,go’zallikka limmo-lim!
Siz, azizlar, yuraklarga quvonch, shodlik ulasharsiz, shuning uchun biz sizlarni yaxshi ko’ramiz, ardoqlaymiz, ko’klarga ko’taramiz.
I boshlovchi: Bugungi davramizga hurmatli o’qituvchilarimiz, aziz ota-
onalarimiz va mehmonlarimiz tashrif buyurishgan. Ularga tabrik so’zlarini bersak.Dastlabki tabrik so’zini maktabimiz direktoridan eshitsak.
Maktab direktori:Assalomu alaykum, aziz ustozlar, qadrli ota-onalar, hurmatli mehmonlar! Aziz onajonlar,Siz borsizki, bayramlar bor! Bugungi ayyomingiz muborak bo’lsin! Har bir ezgu tilagingiz ijobat bo’lsin.Hech qachon ko’z yoshingiz oqmasin. Osmonimiz mussafo, kunlarimiz nurli bo’lsin!
Ko’hna Sharq rivoyatlaridan birida aytishlaricha,Xudo dunyoni mukammal yaratishga ahd qilibdi. Tunni kundan ajratibdi, yer, suv,o’simlik va jonvorlarni, oxirda erkakni yaratibdi. Borliq shunchalik go’zal, yaratilganlar shunchalik bir — biriga mos ekanki, ularning mukammalligiga hatto xudoning ham havasi kelibdi. Keyin Olloh qarasaki, ayol yo’q, baxtga qarshi loy ham qolmaganmish. Shunda u hiloldan oy jamolini, tundan qop-qora qosh-u ko’zini, majnuntoldan sochini, kamalaklardan rang-u, gullardan hid olib, kiyikdan hurkaklig-u nafislikni olib, vafodor sakdan sadoqatni, asalaridan bol yig’ish xususiyatini, serfarzand bo’lsin deb baliqdan uvildiriq,deganlari kuy, aytganlari xonish bo’lsin deb bulbuldan navo, xullas, hamma narsadan bir chimdimdan olib ayoni yaratibdi. Natijada mukammal dunyo bir kam dunyoga aylanibdi. Yolg’iz ayolgina mukammal yaratilibdi. Bayramingiz yana bir bor muborak bo’lsin!
Yurtimiz Barchinlari, dilbar singillar!
Bayramiy shukuhlar sizga yor bo’lsin!
Go’zal, o`ktam bo’ling. To’marisdek mard,
Muborakbod bo’lsin sakkizinchi mart!
II boshlovchi:Rahmat, ustoz, ishlaringizga rivoj, omad yor bo’lsin!
I boshlovchi:Azizlar, hozir ijro etiladigan “Lazgi” raqsini bayram tabrigi sifatida qabul qilgaysiz.(“Lazgi” raqsi ijro etiladi).
II boshlovchi:Ayol! Bu so’z jaranglashi bilan ko’z oldimizga guldan-da nafis,jannat gullarining iforlarini eslatuvchi nozik bir xilqat- farishta namoyon bo’ladi.Ayol bor xonadon farishtali, nurlidir.
I boshlovchi: Ayol — dunyodagi tengi yo’q ulug’ zot. Aytishlaricha, u bosh qo’ygan bolishga farishtalar sajda qilarkan.
II boshlovchi:Ayol qadam qo’ygan eshikka avliyolar chiroq yoqar ekan.
I boshlovchi:U aytgan alladan xudolar oyat to’qirkan, ular allalarida bolalariga butun mehrlarini qo’shib aytisharkan.
Qadim zamonlarda bir kelin bo’lgan ekan. U farzand ko’ribdi-yu, ammo bolalari birin-ketin nobud bo’laveribdi.Uchinchi farzandi tug’ilganda, u bor alamlarini qo’shib, alla aytibdi. Shunda go’dak chinqirab yig’lashdan to’xtabdi.Alla ta`sirida bolaning joni omon qolibdi.Shundan buyoygn onalar go’daklariga alla aytib uxlatishar ekan. Alla ana shunday sehrli qo’shiqdir.Hozir qizlarimiz ijrosida “Alla” ijro etiladi.
(“Alla” ijro etiladi).
II boshlovchi: Ayol bosgan qadamlar o’rnida poklik chechaklari unadi.Shu bois ham “Jannat onalar oyog’i ostidadir” deya takalluf etiladi.
I boshlovchi: Shoirga yo’l bo’lsin, sizni chizay deb,
Bo’yoq quyultirib turar rassomlar.
Mukammal husningiz yog’dusi uchun
Oy ham navbatchilik qilar oqshomlar.
II boshlovchi: Shoirga yo’l bo’lsin, kuylay deb sizni,
Bastakorlar yurar yoqachok, tajang.
Torni temirchiga topshirvoqgudek
Har jarang ustida qilar necha jang.
I boshlovchi: Aziz onajonlar, sizni ta`riflash uchun dil so’zi-yu, qalam kuchi ojiz.
Ona — buyuk allomarimizning beshigini tebratgan mehribon, buyuk zahmatkash zot. Quyosh saxiylikni, dengiz tiniqlikni, tog’lar ulug’vorlikni, osmon kenglikni, bahor latofatni, gullar tarovatni, chashmalar poklikni Sizdan o’rgansin! (“Onajonim” qo’shig’i ijro etiladi).
1-o’quvchi: O’zingiz umrning avvali, boshi,
Farzandlar qalbining porloq quyoshi,
Hayot chamanining mohir naqqoshi,
O’zingiz azizsiz, aziz ayollar.
2-o’quvchi:Sizsiz bu dunyoning sodiq bekasi,
Bu go’zal olamning Sizsiz egasi,
Sheryurak mardlarning sevgan erkasi,
O’zingiz azizsiz, aziz ayollar!
3-o’quvchi: Alloh asli sizni suyub yaratmish,
Qalbingizga mehrni quyib yaratmish,
Go’zal qilib sizga ko’pni qaratmish,
O’zingiz azizsiz,aziz ayollar!
4-o’quvchi: Bahor asli sizning ko’nglingizdadir,
Sadoqat va vafo yo’lingizdadir,
Dunyoning beshigi qo’lingizdadir,
O’zingiz azizsiz, aziz ayollar!
5-o’quvchi:Bu foniy dunyoning jannati Sizsiz,
Dunyo dunyo emas,gar qolsa sizsiz,
Olamni bor qilgan hayotbaxsh kuysiz,
O’zingiz azizsiz, aziz ayollar!
6-o’quvchi:Sizga chin yurakdan baxtlar tilayman,
Iqboldan tojlar-u taxtlar tilayman.
Ayol bo’lganumchun shukur qilaman,
O’zingiz azizsiz, aziz ayollar!
(“Andijon polkasi” raqsi ijro etiladi)
II boshlovchi:Endigi tabrik so’zini ota-onalar qo’mitasi raisidan eshitsak. Ota-onalar qo’mitasi raisi: Aziz onajonlar! Hammangizga ma’lumki, quyoshsiz yoruq’lik ayolsiz esa muhabbat yo’qdir. Onasiz inson ham, qahramon ham dunyoga kelmaydi. Ona har birimiz sig’inadigan mabudadir. Ona bola uchun havo, suvdek zarurdir. Barchangizni bu bayram bilan qutlayman! Oqqushlarni vafodor deb, maqtashadi, bulbullarni gullarning mahliyosi deyishadi. Dunyodagi jamiki narsa, vafodorlikni Sizdan o’rgansin.
I boshlovchi: Rahmat, otaxon, ishlaringizda rivoj tilaymiz.
(“Onam derman” ashullasi ijro etiladi).
II boshlovchi:Ona dunyodagi o’zi kabi ulug’ siymolarni qoldirgan buyuk zotdir.
I boshlovchi: Samarqand shahrini qadimiy deyishadi, uning 2500 yilliini tantanali tarzda nishonladik. Dono kishilar savol bermishlar:
1-o’quvchi: Hoy,yoshi tarixing tubiga tutashgan Samarqand! Navoiy va Ulug’bek kabi siymolarni yaratgan sen emasmi?
2-o’quvchi:Yo’q, yo’q, ularni onalar yaratgan.
1-o’quvchi: Hoy, Sharqning ko’hna kitobi, bunchalar donishmandlikni qayerdan olding?
2-o’quvchi: Nuroniy onalardan.
1-o’quvchi: Hoy,ona shahar, farzandingman, seni madh etmoqchiman.
2-o’quvchi: Farzandim bo’lsang, meni emas, onalarni madh et.
Ha, onalarni madh etaylik. (“Olamni asrang,do’stlar!” ashulasi ijro etiladi).
II boshlovchi:Endigi tabrik so’zini maktab kasaba uyushmasi raisidan eshitamiz:
Maktab kasaba uyushmasi raisi:Qadrli onajonlar! Men ham sizlarni bayram ila tabriklayman. Onajonlar!Siz Olloh mo’jizasidir. Buyuklikda sizning tengingiz yo’q. To’g’ri, ayollardan payg’ambarlar yetishib chiqmagan. Onalar payg’ambar bo’lishdan ko’ra,uning onasi bo’lishni afzal ko’rishgan. Sizning madhingizni kuylash har birimiz uchun sharafdir.
Onajon!Bu galgi yurak so’zimni,
Senga bag’ishladim,
Senga azizim!Qaniydi,
Tabiat qo’lidan kelsa,
Abadiy etolsa, sening umringni!
Roziydim, onajon! Iloji bo’lsa —
Senga qo’shib bersa, mening umrimni.
Bir kechalik allang hurmati uchun,
Yuz yillik umrimni bag’ishlasam kam.
Ko’chirsam,
Qalbingga qalbimning kuchin.
Qarzim uzolmasman, qolur shunda ham.
Mabodo!
Bo’lsaydim zo’r haykaltarosh,
Senga yuragimdan yasardim haykal.
Yo agar bo’lsaydim mo’yqalam,naqqosh,
Surating chizardim berib ming sayqal.
Oralab qolibdi sochlaringda oq,
Ol mening sochimning qoralarini.
Tishlaring tushibdi!
Xo’rsinma,biroq
Ol mening tishlarim saralarini
Xiralashib qolmish ko’zlaringda nur
Ko’zlarim nurini olgin, mehribon!
Roziman!
Xizmating qilsam bir umr
Yuragim qo’rini olgin,onajon!
I boshlovchi:Rahmat,sizga,akajon. Ishlaringizga baraka tilaymiz, Onajonlarimiz baxtiga hamisha sog’ bo’ling (“Tanovor” raqsi ijro etiladi).
Munira: Olloh mo’jizasi, naqshisan ayol,
Quvonch malikasi, taxtisan ayol,
Buyuk-buyuklikda sening tenging yo’q,
Bu yorug’olamning baxtisan ayol!
Laziz: Yarmi ayol erur insoniyatning,
Ayollar yaratmish qolgan yarmin ham,
Ayol yarmi erur ushbu hayotning,
Unga baxsh etadi qolgan yarmin ham.
Anvar: Dunyoning quyoshi bo’lsangiz porloq,
Oyi ham o’zingiz sohibjamollar!
Olloh joiz desa,o’zidan so’ngroq,
Bizga sajdagohsiz,aziz ayollar!
II boshlovchi: Shuning bilan “Ayol borki, olam munavvar ” nomli tadbirimiz nihoyasiga yetdi.
(Tadbir Halima Xudoyberdiyeva so’zi bilan aytiladigan “Muqaddas ayol” ashullasi bilan yakunlanadi).
