Biror narsa juda qimmat ekanligini aytmoqchi bo’lganimizda: «Buning narxi buyrakka o’xshaydi!» yoki «Uni sotib olish uchun buyragingni sotishing kerak!» degan atamalarni ko’p eshitamiz. Repost sayti, akademik V.Vohidov nomidagi Respublika ixtisoslashtirilgan markazi shifokorlari bilan bog’lanib, buyrak transplantatsiyasi operatsiyasida qatnashdi.
Nima uchun bir nechta transplantatsiya operatsiyalari o’tkaziladi?
2017-yilga qadar O’zbekistonda transplantatsiya tafsilotlarini tartibga soluvchi me’yoriy-huquqiy hujjat mavjud emas edi, shuning uchun operatsiyalar juda kamdan-kam hollarda amalga oshirilardi. Bugungi kunga kelib organ transplantatsiyasi bilan faqat ikkita muassasa shug’ullanadi:
1. Respublika shoshilinch tibbiy yordam ilmiy markazi (Toshkent shahridagi 16-shahar kasalxonasi);
2. Akademik V. Vohidov nomidagi Respublika ixtisoslashtirilgan markazi (Ko’krak xirurgiyasi ilmiy-tadqiqot instituti).
Nega O’zbekistonda faqat buyrak va jigar transplantatsiyasi qilinadi?
O’zbekistonda organ transplantatsiyasi faqat tirik donordan tirik qabul qiluvchiga o’tkazilishi mumkin, bundan tashqari ular qarindoshlar bo’lishi kerak. Barcha huquqiy hujjatlar batafsil tekshiriladi. Agar operatsiya ishtirokchilari qarindoshlar emasligi aniqlansa, transplantatsiya amalga oshirilmaydi.
O’zbekistonda odamlar butun oila a’zolari bilan to’planib, kim buyrakni berishga nazariy va psixologik jihatdan tayyor ekanligini muhokama qilishadi, chunki hamma ham bu muhim ish to’g’risida qaror qabul qila olmaydi. Donorlarning ma’lum doirasi aniqlanganda, DNK’ning genetik muvofiqligi uchun testlar o’tkaziladi, immunitet tekshiriladi. Agar buyrak sig’masa, boshqa donor izlashga to’g’ri keladi.
Kadavr donorligi — o’lgan kishidan to tirikligigacha (masalan, yurak transplantatsiyasi) O’zbekistonda qonun bilan taqiqlangan. Bunday sharoitda faqat transplantatsiya qilish buyrak va jigarni kochirish uchun ruxsat berilishi mumkin.
Chet elda murdadan tirik odamga organ transplantatsiyasi faol ravishda amalga oshirilmoqda. Dastlab, qabul qiluvchilarni ro’yxati tuziladi — ma’lumotlar bazasi, unda muhtoj bo’lgan barcha ma’lumotlar kiritiladi (qon guruhi, muvofiqligi). Agar to’satdan vafot etgan odam kasalxonaga yotqizilgan bo’lsa, masalan, baxtsiz hodisa natijasida halokatga uchragan bo’lsa, uning organlari tekshiriladi va iloji bo’lsa, navbatda turgan be’morlarga ko’chiriladi.
Buyrak qancha turadi?
«Agar bu transplantatsiya uchun qora bozor bo’lmasa, organlar sotib olinmaydi yoki sotilmaydi. Bemor tomonidan faqat operatsiya, testlar va dori-darmonlar puli to’lanadi «, — deydi Zafarbek Abdug’ofurov, tibbiy turizmni rivojlantirish bo’limi mutaxassisi.
“Buyrak qora bozorda qimmat turadi. Uning haqiqiy hayot bahosi yo’q — ahloqiy sabablarga ko’ra organlar sotilmaydi. Ammo, afsuski, uchinchi dunyo mamlakatlarida ko’plab noqonuniy transplantatsiyalar mavjud «, — deya qo’shimcha qildi Zafarbek Abdug’ofurov.
Repost shuningdek, shifokorlardan ko’krak qafasi jarrohligi ilmiy-tadqiqot institutida buyrak transplantatsiyasi operatsiyasi qancha turishini so’rab, quyidagilarni aniqladi:
Qabul qiluvchilar uchun transplantatsiya operatsiyasi 21 500 000 so’mga tushadi, bu – testlar, tekshiruvlar va dori-darmonlarga ketadigan xarajatlarni hisobga olmaganda.
Donor uchun — 9 500 000 so’m.
“Bu yil tibbiy turizm bo’limi ochildi. O’zbekistonda buyrak transplantatsiyasini o’tkazmoqchi bo’lganlar juda ko’p va bizda o’rtacha narxlar mavjud: transplantatsiya uchun o’rtacha 7-8 ming dollar kerak. Hindistonda bunday operatsiya 12 ming dollar, Turkiyada esa 20 ming dollar turadi. Ayni paytda biz chet eldan kelgan odamlar uchun 20 dan ortiq operatsiyalarni amalga oshirdik.
Manba: repost.uz
