Avstraliyada va boshqa G’arbiy mamlakatlarda o’qishning eng asosiy farqi bu moliyaviy imkoniyatlardan katta farqi. Avstraliyadagi universitetlarda o’qish, aytaylik, Angliya yoki Qo’shma Shtatlardagi universitetlarga qaraganda ancha arzon va bu nafaqat valyuta kurslari farqini deb, balki ta’limning o’zi ham arzon. Avstraliyada o’qish narxi ko’tarilsa ham, juda kichikdir.
O’quv tizimi besh kunlik ish haftasiga asoslanib, mashg’ulotlar shanba kuni o’tkazilmaydi. Ammo hatto hafta ichida bo’sh soatlar ham paydo bo’lib qolishi mumkin va mavzuni batafsil o’rganish uchun ular haftasiga o’rtacha 12 soat sarflashadi, bundan tashqari, bu vaqt ma’ruza va seminarlarda, mustaqil shug’ullangan vaqt va kutubxonada o’tkaziladigan vaqtni ham o’z ichiga oladi. Avstraliyada talaba o’zi uchun qulay dars jadvalini tanlash imkoniyatiga ega. Siz buni semestrning boshida Internet orqali qilishingiz mumkin. Semestr davomida talaba to’rtdan ortiq fanni o’zlashtirmaydi, ba’zida faqat uchta fan mavjudligi ro’y beradi. Ma’ruzalar va mahorat darslari har bir mavzu bo’yicha o’tkaziladi, bu o’zbek ta’lim tizimiga juda o’xshash, ularning davomiyligi taxminan bir xil.
Yuqorida aytib o’tilganidek, talaba o’zi uchun dars jadvalini tanlaydi va shunday tarzda to’g’irlashi mumkinki, universitetga har kuni tashrif buyurish shart bo’lmaydi. Avstraliyada talabalar guruhlarga bo’linmaydi va yakka tartibda mashg’ulotlar o’tkazilmaydi. Turli darslarga borganda talaba doim boshqa-boshqa talabalar bilan bo’ladi. Ammo Avstraliyada turli xil loyihalarni guruhlarga bo’lgan holda amalga oshirish keng qo’llaniladi, bu yerda har bir loyiha uchun talaba turli guruhlarda ishlaydi. Bu turli jamoalarda ishlash uchun yaxshi ko’nikma beradi va aloqa ko’nikmalarini rivojlantiradi.
Avstraliya universitetlarida o’qituvchilar faqat ma’ruza yoki faqat seminarlar olib borishi mumkin, bundan tashqari boshlang’ich kurslar o’quvchilarga seminarlar o’tkazish ruxsat etilgan. Ma’ruzalarni faqat tajribali mutaxassislar, odatda, o’zlari o’qitadigan sohada katta tajribaga ega bo’lganlar o’tadilar. Avstraliyadagi imtihon jarayoni o’zbekistonnikidan ancha farq qiladi. U maxsus kompaniyalar tomonidan amalga oshirilib, komissiya ushbu masalada tajribali odamlarni o’z ichiga oladi. Imtihonlar turli universitetlarning talabalari kelgan maxsus markazlarda o’tkaziladi. Shu bilan birga, bunday markazlarda turli xil imtihonlar o’tkaziladi va talabalar soni minglab odamlarga to’g’ri keladi. Imtihonning o’zi yozma ravishda olib boriladi, ammo faqatgina nazariyani bilish yetarli emas, talaba olgan bilimlarini amalda qo’llay olishi kerak. Talaba o’zi hal qilishi kerak bo’lgan amaliy masalalar beriladi. Agar talaba mashg’ulotlarga bormagan bo’lsa yoki kamdan-kam hollarda qatnashgan bo’lsa, buni amalga oshirish imkoniyati yo’q.
Imtihonni qayta topshirish ancha murakkab: agar talaba birinchi marta imtihondan o’ta olmasa, unda ikkinchi imkoniyat bo’lmasligi mumkin. Ba’zan bunday imkoniyat 10% atrofida yetmasa beriladi. Agar talaba imtihonda past foiz olgan bo’lsa, unda bu kursni yana bir bor to’lash (yoki muqobil kursni tanlash) va uni qayta o’tishi kerak bo’ladi. Sinov uchun baho foiz sifatida belgilanadi, topshirish uchun kamida ellik foizni olish kerak. Akademik ko’rsatkichlarning bitiruv bosqichlari foizda mavjud.
