NAMOZ O`QISH TARTIBI
Bir kunda besh vakt (bomdod, peshin, asr, shom va xufton) namoz ukish xar bir musulmonga farzdir.
BOMDOD NAMOZI
Bomdod namozi ikki rakat sunnat, ikki rakat farz — jami turt rakatdan iborat.
Bomdod namozining ikki rakat sunnati kuyidagicha ukiladi:
1. Allox rizoligi uchun kibla tomonga yuzlanib, bugungi bom-dod namozining ikki rakat sunnatini ukish-ni niyat kildim», deb kungildan utkaziladi
2. «Allooxu akbar», deb iftitox takbiri ay-tiladi. Bu takbirda erkaklar kullar kaftini kiblaga karatib, bosh barmoklarining uchini kuloklarining yumshok joyiga tekkizishadi (3-rasm). Ayollar kullarini yelka barobarida kutara-dilar
3. Kullar boglanadi. Erkaklar ung kul kaf-tini chap kul ustiga kuyishadi. Ung kulning bosh va kichik barmoklari bilan chap kul bilagini ushlashadi
Ayollar ung kulni chap kul ustida tugib, kulla-rini kukrakka kuyadilar Bu xol «kiyom» deyiladi. Kiyomda (tik turgan xalda) sajda ki-linadigan joyga karab, navbati bilan, kuyidagilar (sano duosi, fotixa surasi, keyin bironta zam sura) ukiladi.
SANO DUOSI
Subxaanakalloouxumma va bixamdika va tabaaro kasmuka va ta’aalaa jadduka va laa ilaaxa goyruk
Ma’nosi: «Alloxim! Sening noming muborakdir. Shon sharafing ulugdir. Sendan uzga ilox yukdir».
FOTIXA SURASI
A’uuzu billaaxi minash-shaytoonir-rojiiym. Bismillaaxir-roxmaanir-roxiiym. Alxamdu lillaaxi robbil-’aalamiiyn. Ar-roxmaanir-roxiiym. Maaliki yavmid-diiyn. Iyyaaka na’budu va iyyaaka nasta’iiyn. Ixdinas-siroo-tol-mustakiiym. Sirootollaziiyna an-’amta ’alayxim goyril-magdzuubi ’alayxim valadzzoooolliiyn
Mazmuni: Alloxning dargoxidan kuvilgan shayton yomonligidan Alloxning panoxiga kochaman. Mexribon va raxmli Allox nomi bilan (boshlayman). Xamd olamlar rabbi Alloxgakim, (U) mexribon, raxmli va xisob-kitob kuni (Kiyomat)ning egasidir. Sen-gagina ibodat kilamiz va Sendangina yordam suraymiz! Bizni shunday tugri yulga boshlaginki, (U) Sen in’om (xidoyat) etganlar-ning (Paygambarlar, siddik va shaxidlarning) yulidir, gazabga uchragan (Muso kavmidan itoatsizlarining) va adashgan (Iso kav-mining «Alloxning farzandi bor» deydigan)larning emas!
Fotixa surasidan sung bir zam (kushimcha) sura ukiladi.
Yangi urganuvchilar kuyidagi kichik suralardan birini zam kilishsa buladi:
KAVSAR SURASI
Innaaa a’toynaakal-kavsar. Fasolli lirobbika vanxar. Inna shaania’ka xuval-abtar.
Mazmuni:«(Ey Muxammad,) darxakikat, Biz Sizga Kavsarni* berdik. Bas, Rabbingiz uchun namoz uking va (tuya) suyib kurbonlik kiling! Albatta, ganimingizning uzi (barcha yaxshiliklardan) maxrumdir».
(Kavsar – jannatdagi bir ajib daryo yoki xovuzning nomi. Uning suvi asaldan totli, kor va suvdan ok. Undan ichgan kishi abadiy chankoklik kurmaydi.)
IXLOS SURASI
Kul xuvallooxu axad. Allooxus-somad. Lam yalid. Va lam yuulad. Va lam yakullaxuu kufuuvan axad..
Mazmuni: (Ey Muxammad,) ayting: «U — Allox yagonadir. Allox bexojat, (lekin) xojatbarordir. U tugmagan va tugilmagan xam. Shuningdek, Unga teng biror zot yuk-dir».
FALAK SURASI
Kul a’uuzu birobbil-falak. Min shar-ri maa xolak. Va min sharri goosikin izaa vakob. Va min sharrin-naffaasaati fil-’ukod. Va min sharri xaasidin izaa xasad.
Ma’nosi: «(Ey Muxammad,) ayting: “Pa-nox tilab iltijo kilurman tong Parvar-digoriga yaratgan narsasi yovuzlgidan, tugunchaga dam uruvchi ayollar yovuzligidan xamda xasadchining xasadi yovuzligidan”».
AN-NOS SURASI
Kul a’uuzu birrobin-naasi maalikin-naasi ilaaxin-naasi min sharril-vasvaasil-xonnaas. Allaziiy yuvasvisu fiiy suduurin-naasi minal-jinnati van-naas.
Ma’nosi: «(Ey Muxammad,) ayting: “Panox tilab iltijo kilurman odamlar Parvardi-goriga, odamlar Podshoxiga, odamlar Iloxiga yashirin vasvasachi (shayton) yovuzligidanki, (u) odamlarning dillariga vasvasa solur. (Uzi) jinlar va odamlardandir”».
4. Zam sura tugagach, «Allooxu akbar», deb ruku kilinadi. Erkaklar tirsaklari va tizzalarini bukmasdan, barmoklarini ochgan xolda, tizzalarini maxkam changallab egiladilar
Ayollar erkaklarga nis-batan ozrok egiladilar. Tizzalarini biroz bukadilar. Barmoklarini jam-lab tizzalarini tutadilar.
Rukuda uch marta «Sub-xaana robbiyal-’aziiym» (Ey buyuk Robbim, Sen barcha nuksonlardan poksan), deyiladi.
5. Rukudan «Sami’al-looxu liman xamidax» (Allox Uni xamd etgan-larni eshitguvchidir), deb kad kutariladi, bu xolat «kavma» deyiladi. Kavma xolida: «Robbanaa lakal- xamd» (Ey Robbimiz, xar turli xamd-sanolar yolgiz Sengadir), deyiladi
6. «Allooxu akbar» deb avvalo tizzalar, keyin kullar, sung peshona va burun yerga tekkizilib, sajda kilinadi. Sajda kilinayotganda oyok panjalari kiblaga karatiladi, erkaklarning tirsaklari yerga tegmaydi . Ayollar tirsaklarini yerga kuyadilar . Sajdada uch marta: «Subxaana robbiyal-a’laa» (Ey ulug Robbim, Sen butun nukson-lardan poksan), deyiladi.
7. «Allooxu akbar» deb sajdadan bosh kutariladi va tiz chukkan xolda biroz utiriladi, bu xolat «jalsa» deyiladi. Jalsada kullar, barmoklar uz xolicha tutilib, songa kuyiladi. Barmok uchlari tizza bilan teng bulishi lozim .
Erkaklar chap oyoklari ustiga utiradilar. Ung oyok panjalari kiblaga karatiladi.
Ayollar oyoklarini ung tarafdan chikarib utiradilar.
8.«Allooxu akbar», deb ikkinchi marta sajda kilinadi. Sajdada uch marta: «Subxaana robbiyal-a’laa», deyiladi
9. «Allooxu akbar» deb kiyomga (tikka) turiladi.
10. Kiyomda «Bismillaaxir-roxmaanir-roxiiym»-dan boshlab, Fotixa surasi, orkasidan bir zam sura ukiladi.
11. «Allooxu akbar», deb ruku kilinadi. Rukuda uch marta «Subxaana rob-biyal-’aziiym», deyiladi.
12. «Sami’allooxu li-man xamidax», deb tik turiladi, ketidan «Robbanaa lakal-xamd», deyiladi.
13.«Allooxu akbar», deb sajdaga boriladi. Sajdada uch marta «Subxaana robbiyal-a’laa», deyiladi.
14. «Allooxu akbar», deb sajdadan bosh kutariladi va bir oz utiriladi.
15. «Allooxu akbar», deb ikkinchi bor sajda kilinadi. Sajdada uch marta: «Subxaana robbiyal-a’laa», deyiladi
16. «Allooxu akbar», deb sajdadan bosh kutari-lib ka’-dada utiriladi va kuyidagilar ukiladi:
«ATTAXIYYAT» DUOSI
At-taxiyyaatu lillaaxi vas-solaavaatu vat-toyyibaat. As-salaamu ’alayka ayyuxan-nabiyyyu va roxmatullooxi va barokaatux. As-salaamu ’alaynaa va ’alaa ’ibaadil-laaxis-soolixiiyn. Ashxadu allaa ilaaxa illallooxu va ashxadu anna Muxammadan ’abduxuu va rosuulux.
Mazmuni: Mol, badan, til bilan ado etila-digan butun ibodatlar Allox uchundir. Ey Nabiy! Alloxning raxmati va barakoti Sizga bulsin. Sizga va solix kullarga Alloxning salomi bulsin. Ikrormanki, Alloxdan uzga ilox yuk. Va yana ikrormanki, Muxammad, alayxissalom, Alloxning kuli va elchisidirlar.
SALOVOT
Allooxumma solli ’alaa Muxammadiv-va ’alaa aali Muxammad. Kamaa sollayta ’alaa Ibrooxiima va ’alaa aali Ibroxiim. Innaka xamiidum-majiid.
Allooxumma baarik ’alaa Muxammadiv-va ’alaa aali Muxammad. Kamaa baarokta ’alaa Ibroxiima va ’alaa aali Ibroxiim. Innaka xamiidum-majiid.
Mazmuni: Alloxim, Ibroxim va uning oilasiga raxmat etganing kabi, Muxammad va ul zotning oilasiga raxmat ayla, Sen xamdu maktovga loyik va buyuk Zotsan.
Alloxim, Ibroxim va uning oilasiga barakotingni exson etganing kabi Muxammad va ul zotning oilasi ustiga xam barakotingni exson ayla. Sen xamdu maktovga loyik va buyuk Zotsan.
duo
Robbanaa aatinaa fid-dunyaa xasanatav-va fil-aaxiroti xasanatav-va kinaa ’azaaban-naar.
Mazmuni: «Ey Robbimiz, bizga bu dunyoda xam, oxiratda xam yaxshilikni bergin va bizni duzax olovi azobidan saklagin».
17. Avval ung, keyin chap yelkaga karab: «Assalaamu alaykum va roxmatul-loox» deb salom berilib namozdan chikiladi.
Shu bilan bomdod namozining ikki rakat sunnati tugaydi.
Bomdod namozining ikki rakat farzi xam xuddi shu tartibda ukiladi. Farki — avvalo, erkaklar niyatdan oldin (boshka farz namozlari oldidan xam) kuyidagi ikomat takbirini aytishadi:
Allooxu akbar, Allooxu akbar,
Allooxu akbar, Allooxu akbar.
Ashxadu allaa ilaaxa illalloox,
Ashxadu allaa ilaaxa illalloox.
Ashxadu anna Muxammadar-rosuululloox,
Ashxadu anna Muxammadar-rosuululloox.
Xayya ’alas-solaax, xayya ’alas-solaaxsolah,
Xayya ’alal-falaax, xayya ’alal-falaax.
Kod koomatis-solaax, kod koomatis-solaax
Allooxu akbar, Allooxu akbar,
Laa ilaaxa illalloox.
Ikomat takbirining lafzlari azonnikiga uxshaydi, farki — bunisi tez aytiladi.
Bomdod namozining farziga kuyidagicha niyat kilinadi; «Allox rizoligi uchun bomdod namozining ikki rakat farzini uz vaktida ukishni niyat kildim».
Kolgan kismi sunnat bilan bir xil davom etaveradi.
